LL-L: "Limburgish" LOWLANDS-L, 17.JAN.2000 (02) [D/E]
Lowlands-L Administrator
sassisch at yahoo.com
Mon Jan 17 18:57:50 UTC 2000
========================================================================
L O W L A N D S - L * 17.JAN.2000 (02) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
Web Site: <http://www.geocities.com/~sassisch/rhahn//lowlands/>
User's Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
=========================================================================
A=Afrikaans, Ap=Appalachean, D=Dutch, E=English, F=Frisian, L=Limburgish
LS=Low Saxon (Low German), S=Scots, Sh=Shetlandic
=========================================================================
You have received this because your account has been subscribed upon
request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
as message text from the same account to
<listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
<http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=========================================================================
From: Roger P. G. Thijs [roger.thijs at village.uunet.be]
Subject: LL-L: "Limburgish" LOWLANDS-L, 14.JAN.2000 (01) [D/E]
> From: Pepijn Hendriks <pepijnh at bigfoot.com>
> Subject: LL-L: "Limburgish" LOWLANDS-L, 13.JAN.2000 (02) [E]
> >While the __Limburgish__ language area is most often defined as the area
> >between the ik-ich and the maken-machen isogloss, I found a new map
merging
> >__Kleverländish__ and __Limburgish__ into __"Rheinmaasländish"__ leaving
the
> >ik-ich isogloss (Uerdinger Linie) out of the picture.
> En hoe zit het met het verschijnsel van toonverschillen? Ik heb ooit
ergens
> gelezen (al weet ik nu niet meer waar) dat dit als criterium voor het
> onderscheid Brabants/Limburgs zou gelden. Als je dit toepast, zou de grens
> net voorbij America liggen, en het dialect van Venray (dat in de provincie
> Limburg ligt) een Brabants dialect zijn.
> Is dit criterium één van de vele, of werd het ooit als criterium gebruikt,
> maar nu niet meer? (Of lees ik boeken die onzin verkondigen? :-) )
1. De toonverschillen zijn nog altijd een wezenlijk kenmerk, in mijn West
Limburgs dialect van Vliermaal:
bal (sleeptoon): voetbal
bal (stoottoon): t-dansant (dansavond)
erm (sleeptoon): arm (enkelvoud)
erm (stoottoon): arm (meervoud)
enz.
Dit zijn voorbeelden met klankbehoud, meer frequenter is een
toonverschuiving gekoppeld/samenvallend met Umlaut:
boom (sleeptoom): boom
buim (stoottoon): bomen
ho-es (sleeptoon): huis
hais (stoottoon): huizen
2. Ik ken het juiste uitbreidingsgebied niet voor de bitonaliteit. Voor
België dringt in ieder geval het zangeringe praten nog een stukje in Brabant
door, tot in de buurt van Tienen.
3. Voor het Westen is er een samenvallen van zeer veel isoglossen kort bij
de Westgrens van Belgisch Limburg. In het Zuiden vallen deze vrijwel op de
rivier Gete, de scheidingslijn tussen het Oude Graafschap Loon en het oude
Hertogdom Brabant.
4. Limburgse (B en/of Nl) verenigingen richten zich in regel op het geheel
der (2) provincie(s).
Het Woordenboek de Limburgse Dialecten wordt ook zo opgevat.
Redenen hiertoe zijn (mijns inziens):
- een zeker Limburgs eenheidsgevoel
- het feit dat de taalzone __ook_niet_zover__ afwijkt van de
provinciegrenzen (het N. van Nl Limburg uitgezonderd)
- het bestaan van grijze overgangszones, die maken dat de taalgrenzen ook
niet _milimeter_nauwkeurig zijn.
- technisch een duidelijke en niet-omstreden grensdefinitie
- de criteria voor provinciale subsidiëring, ....
5. Pan-Limburgse litteraire verenigingen als Veldeke beklagen er zich vaak
over dat er vanuit de __Brabantse_taalrand__ weinig materiaal wordt
aangeboden. Lommel in het uiterste NW van Belgisch Limburg weet ik mee te
doen aan de Brabantse dialectdagen (Lommel behoorde tot de Generaliteit
voordat het onder Franse bezetting van provincie/département moest wisselen,
in ruil voor Luyksgestel)
Anderzijds is de Veldekekring van Kerkrade (Kirchroa) zeer actief, zodat het
__Ripuarisch__ meer dan proportioneel vertegenwoordigd is.
6. In regel zie ik dikwijls een kwalificatie als: "Een dialect is Limburgs
als het _voldoende_, maar niet noodzakelijk _alle_, van de typisch Limburgse
kenmerken bevat".
Zonder nu de vakliteratuur te raadplegen, en voor de vuist, enige typisch
Limburgse kenmerken, met voorbeelden uit mijn eigen moedertaal (Vliermaal):
- bitonaliteit
- modaliteitsvorm van het werkwoord: "lopentèrre zingen": zingen op lopende
wijze
- Umlaut bij meervoud, verkleinwooreden e.d.
- verbuigingen: menne paa, main maa, mee keind, main keenger
menne stoel, main toffel, mee ho-es, main steuil, main toffels, main
hais
- klankverschuivingen bij vervoegingen in het praesens:
ich koop, dzji-e kop, hi-e kup
ich haag, dzji-e hat, hi-e hilt (praesens, in de verleden tijd: hi-e
heuil)
- diverse meervoudsvormer op -er
glo-es, glo-ezer, met tonaliteitsverandering, in dit geval echter zonder
Umlaut (Nl: glas, glasen)
- Limburgse woordenschat: kalle (praten) enz.
- enige voltooid deelwoorden zonder ge- prefix: krege (gekregen), wjonne
(geworden)...
Merk op dat er in mijn _West_ Limburgs nog Brabantse elementen zitten,
bijvoorbeeld de gij vorm ("gij zijt"):
"Dzjie zit" v/ Centraal Limburgs "de/dich bis(t)"
(Die dzj klank klinkt mij dan weer verwant aan het Waals: cf. dzjazer,
praten)
Anderzijds zitten er toch wat voornaamwoorden in met niet-Nederlandse
vormen:
"Hij" wordt enclitisch "er": Het _er_ alles opkrege?: Heeft hij alles
opgekregen?
_Vie_ vroage _oech_ om _oer_ sjon o-et de don: Wij vragen U uw schoenen
uit te doen.
__Ich__ höb __mich__ gewasse: Ik heb mij gewassen.
Samengevat, er bestaat geen uniforme Limburgse eenheidstaal, er is geen
A.B.L. Er is wel een Limburgs taalgebied, dat niet zo zeel sterk afwijkt van
de twee Limburgse provincies samen, waarbinnen er voldoende
gemeenschappelijke taalkenmerken aanwezig zijn om de politieke uiting van
een taal-regio-bewustzijn te verklaren.
Eigenaardig is wel dat, terwijl de jongere generatie meer en meer
uitsluitend Nederlands spreekt (zij het niet altijd 100 percent taalzuiver),
de oudere generaties meer en meer naar de pen grijpen, zodat er in enige
tientallen jaren een vrijwel onoverzichtelijke literatuurschat in het
Limburgs is ontstaan.
Groetjes,
Roger
----------
From: R. F. Hahn [sassisch at yahoo.com]
Subject: Limburgish
Dear Roger, Lowlanders,
This Limburgish _sleeptoon_ ("dragging tone", "drawl") is very interesting
indeed, and it is a feature Limburgish shares with many Low Saxon (Low German)
dialect, namely most of those that have dropped (or are dropping) final _-e_.
As far as I can tell, however, In Low Saxon there isn't much of a "tone," though
in German the term _Schleppton_ is used by some. Another German term is
_Überlänge_ ("over-length", "superlength"), which describes the phenomenon more
aptly. Wherever a final _-e_ is dropped (thus in many plural and feminine
forms, but not limited to them), the preceding syllable receives extra length.
However, nowadays this tends to be limited to cases where the consonant
preceding the dropped _-e_ is a non-nasal and non-liquid voiced consonant, and
this consonant evades the usual West Germanic devoicing rule; e.g.,
Dag [daX] 'day'
Daag' [dQ:.G] 'days' (< Dage)
fraagt [frQ:Xt] 'asks'
Fraag' [frQ:.G] 'question' (< Frage)
But
Boom [bo.Um] 'tree'
Bööm [b{oe}.Im] ~ [b{oe}Ym] 'trees' (< Böme(n))
(There is a general rule that slightly lengthens a vowel before a sonorant.)
Thus, like Estonian, these Low Saxon dialects have three phonetic vowel lengths:
short, long, superlong. This is fairly rare among the world's languages.
Unfortunately, most native speakers are unaware of this phonological rule and
tend not to pass it on to new learners of the language, and they tend to
tolerate other people ignoring the rule. Also, it is rarely mentioned outside
academia, including in textbooks. So, this may be a dying phenomenon.
It is interesting to see that in Limburgish pretty much the same underlying
phenomenon is expressed tonally.
Regards,
Reinhard/Ron
==================================END======================================
* Please submit contributions to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
* Contributions will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
<http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
* Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
type of format, in your submissions
=========================================================================
More information about the LOWLANDS-L
mailing list