LL-L "Morphology" 2004.03.05 (04) [D/E/LS]

[Lowlands-L]

======================================================================
L O W L A N D S - L * 05.MAR.2004 (04) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
http://www.lowlands-l.net * lowlands-l at lowlands-l.net
Rules & Guidelines: http://www.lowlands-l.net/index.php?page=rules
Posting Address: lowlands-l at listserv.linguistlist.org
Server Manual: http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html
Archives: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-8) [Please switch your view mode to it.]
=======================================================================
You have received this because you have been subscribed upon request.
To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
text from the same account to listserv at listserv.linguistlist.org or
sign off at http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================
A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) N=Northumbrian
S=Scots Sh=Shetlandic V=(West)Flemish Z=Zeelandic (Zeêuws)
=======================================================================

From: Roger Thijs, Euro-Support, Inc. <roger.thijs at euro-support.be>
Subject: Morphology

It may be a stupid question to linguists on the list, but as a non-linguist
I'm wondering if the "weak" genitive on "-en", or similar, is occurring in
other Lowland languages.

e.g. in (old-fashioned) Dutch (both singular):
- In de naam des HerEN
- In de naam des VaderS
In both cases the noun is masculine, but the flexion is different.

cf. also the names of two adjacent municipalities (in South Limburg):
's-HerENelderen and
GenoelSelderen.

Below a text about name-giving scanned from:
"Gedenkboek Nicolas en Jan Vrancken, Berg-Tongeren", 1967, 136 pp.

Thanks ahead for all comments.
Regards,
Roger

-- Annex

[p. 107]
De Familienaam Vrancken
door
A.STEVENS
Licentiaat Germaanse Filologie

De familienaam Vranken is typisch Limburgs in zijn uitgang. De uitgang -en
van de genitief van de zogezegd "zwak" verbogen zelfstandige naamwoorden,
vinden wij terug in een hele groep Limburgse familienamen, die zoals
Vranken, zijn afgeleid van een vroeger of nu nog gebruikte voornaam (1).
Vranken, evenals de in spelling, maar niet in betekenis afwijkende vormen
Vrancken, Francken, Franken, betekent dus : (die) van Vrank, of, zo men wil,
de zoon van Vrank.
Vrank of Frank is een voornaam die afgeleid is uit de volksnaam "Frank".
Deze voornaam komt reeds vroeg voor, nl. reeds in de 6de eeuw als de naam
van een bisschop van Aix in Frankrijk. De naam wordt
[p. 108] nu trouwens nog gebruikt onder invloed van de Engelse en Duitse
naamgeving. Frank is weer een geliefde voornaam geworden. Wat de oorsprong
en de betekenis van de stamnaam "Frank" betreft, kunnen we enkel vaststellen
dat de zin en afkomst, van deze naam niet met zekerheid is bekend : er
bestaan een drietal interpretaties, die we hier opgeven voor wat ze waard
zijn.
Eerste uitleg:   Francos - hoc est feros (= de wilden, ongetemden).
Tweede uitleg:  stam verwant niet Oudnoors frakkr = promtus (= vlug,
slagvaardig, vastberaden).
Derde uitleg : stam verwant met Oudnoors frakka. Angelsaksische franca =
werpspeer. (1).
De familienaam Vranken betekent dus van Vrank (Frank), hij is ontstaan in
combinatie als "Vranken Jan", met de betekenis Jan van Vrank = Jan, zoon van
Vrank(2).

-----
[p. 107]
(1) De genitief van de zwak verbogen zelfstandige naamwoorden ging in het
Nederlands vroeger uit op -en : zo zei men : In de naam des Heren (= In de
naam van de Heer) ; 's-Herenelderen (= het Elderen van de heer (Willem) ;
genitief van het "zwak" verbogen substantief "heer".
De genitief (bezitsvorm) van de zgn. "sterk" verbogen zelfstandige
naamwoorden kreeg de uitgang -(e)s : bv. : In de naam des Vaders en des
Zoons en des Heiligen Geestes.
Vooral in Limburg treft men een hele reeks familienamen aan met de "zwakke"
uitgang "-en", familienamen die in westelijke streken (Brabant, Antwerpen),
de "sterke" uitgang "-s" hebben. Wij denken hierbij aan familienamen als
Daenen (v. Daan = Daniel), Rutten (v. Rut = Rutger), Daerden (v. Medaard),
Coonen (v. Koen, Koonraad), Gielen (v. Giel = Michiel?), Gijsen (v. Gijs,
Gijsbrecht), Merken (v. Merk, Mark, Marcus), Roebben (v. Roeb, Robrecht) en
vele andere meer.
In Brabant gaan vele namen van deze reeks op -s uit: Daens, Gils, Merckx, en
ook Vranckx, Vranks.
[p. 108]
(1 ) Vrank, frank (en net Duitse "frank") als bijvoeglijk naamwoord in de
betekenis van "vrij" schijnt aan het Franse franc" te zijn ontleend : in
deze laatste taal zou het woord oorspronkelijk "Frankische Edelman" hebben
betekend in de Merovingische periode met zijn vele "onvrije".
(2) De mening als zou de "-s" in familienamen als Brabantse "Vranks" en in
alle andere Nederlandse familienamen op -s (Peters, Jans, enz.) teruggaan op
het woordje "zoon" is absoluut verkeerd en wordt door geen enkele
naamkundige nog aanvaard.

----------

From: R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Morphology

Roger,

In Lowlands Saxon of Germany, the old genitive construction you are talking
about is obsolete, can only be found in a few archaic sayings, sounding very
"biblical" ("in den naam des Heren").  The two native ways of indicating
possession are "A syn/er B" ("God syn naam") and "de/dat B vun/von/van A"
(de naam vun God"), though (possibly under German and/or Scandinavian
influence) the alternative "As B" ("Gods naam") is occasionally used
nowadays.

Below are a few examples from Middle Saxon that show the construction you
are talking about.  (Ryghe = Riga, Revele = Reval/Tallin, Lubeke = Lübeck)

***

"do dyt de borghere vornemen inder stat, se quemen tho der brucghen unde
wolden des mesters knapen thohouwen." [Albrecht van Bardowiks, 1298]

"dat wi des macht hebben, dat wy se velighen moghen vor juch unde de juwe,
dat moghe wy bewysen myt des mesters openen breven." [Albrecht van
Bardowiks, 1298]

"'gy heren, denket dar an, dat wy hebbet des mesters openen breyf, unde dat
wi sint ghesant tho ju unde tho en dor eyndrachdicheyt an beyden sciden."
[Albrecht van Bardowiks, 1298]

"Hyr na thohant besamnede sych des byschopes voghet van Leale, her Helmolt
Lode, eyn wert ryddere, van Revele myt des byschopes mannen unde myt den
Oseleren."   [Albrecht van Bardowiks, 1298]

"In deme anderen somere hir bevoren [1297] buweden de borghere van der Ryghe
eyne brucghen over dat water, ..."   [Albrecht van Bardowiks, 1298]

"hyr van huf sich grot cummer unde jamer tuschen den broderen van deme
Dudisghen hus unde der stat van der Ryghe, tho Liflande unde over al de
lant."  [Albrecht van Bardowiks, 1298]

"hyr under untsegheden de brodere der stat tho Ryghe."   [Albrecht van
Bardowiks, 1298]

"Indheme namen der hileghen dreuoldigheit. van ghodes bort ouer dusent. vnde
twe hundert. vnde vere vnde neghenttich iaar leet dhit buch scriuen har
Albrecht. van Bardewich to dher stades behuf. Bi desen tiden was Borghere
mester der stades to Lubeke her. Hinrich Steneke. vnde her Bernart van
Kusuelde. In dessen siluen tiden waren kemere der stades to Lubeke her Iohan
de Olde her Brun van Warendorp."  [Stadsrecht van Lübek, 1294]

"it si van des sones haluen ofte uan der dochter ..." [Stadsrecht van
Lubeke, 1294]

"dat schal bliuen bi des mannes eruen."  [Stadsrecht van Lubeke, 1294]

***

As for names ("Vranken Jan," etc.), this used to be found in Middle Saxon
also and probably remained in a few dialects till recently.  I know that
something like this is still common in Mennonite Lowlands Saxon
(Plautdietsch) to this day (I think something like "Thiesses Fraunz" for
"Franz Thiessen").  Perhaps our more knowledgeable members could
correct/explain this.

Regards,
Reinhard/Ron

================================END===================================
* Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
* Postings will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
  to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at
  http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================