LL-L "Language politics" 2005.03.19 (02) [F]

[Lowlands-L]

======================================================================
L O W L A N D S - L * 19.MAR.2005 (02) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
http://www.lowlands-l.net * lowlands-l at lowlands-l.net
Rules & Guidelines: http://www.lowlands-l.net/index.php?page=rules
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org or lowlands-l at lowlands-l.net
Commands ("signoff lowlands-l" etc.): listserv at listserv.net
Server Manual: http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html
Archives: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-8) [Please switch your view mode to it.]
=======================================================================
You have received this because you have been subscribed upon request.
To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
text from the same account to listserv at listserv.linguistlist.org or
sign off at http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================
A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) N=Northumbrian
S=Scots Sh=Shetlandic V=(West)Flemish Z=Zeelandic (Zeêuws)
=======================================================================

From:  R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Language politics


Goeie!

Hjir ûnder fine jo alwer nijs oar 'e aktuele sprakenpolitykstriid yn
Fryslân.

Hâld fêst!
Reinhard/Ron

***

From: "Elbrecht Claus" elbrecht18 at zonnet.nl
Subject: Aksjes Te Mâl hawwe fertúten dien!



Goeie!



De aksjes fan Te Mâl hawwe fertúten dien!

Bysletten fine jo in ferslach fan de gearkomste fan de Steatenkommisje
Boarger en Mienskip.



Sjoch ek op ww.temal.tk!



Groetnis, Elbrecht Claus

foarsitter Te Mâl.


***


Aksjegroep Te Mâl komt wer yn aksje tsjin destruktive plannen op it mêd fan
de Fryske taal en kultuer. Te Mâl makket him dit kear soargen oer de
gefolgen fan de plannen fan de Provinsje Fryslân op it mêd fan it Fryske
Taalûnderwiis

Te Mâl Nijsbrief 18-03-05

Kommisjegearkomst in suksesferhaal foar it Frysk yn it basisûnderwiis

a) Kommisjegearkomst Boarger en Mienkip
b) Ynsprekkers
c) De provinsjale partijen
d) Ôfspraken
e) Konklúzje
f) Krante-artikel Friesch Dagblad: reaksje deputearre Mulder

Kommisjegearkomst Boarger en Mienkip
Tongersdei acht maart wie de kommisjegearkomst fan Boarger en Mienskip,
dêr't
fertsjinwurdigers fan de Steatepartijen beslúte moasten oer it útstel fan
Deputearre Steaten om de kearndoelen foar it basisûnderwiis foar it Frysk te
ferleegjen. Earstferantwurdlike foar it útstel, deputearre Mulder fan
Kultuer, wie ta ûntefredenens fan de kommisje behindere. Lykwols wie de
gearkomst it hichtepunt yn de striid om foar te kommen dat de lykweardigens
en it nivo fan it Fryske basisûnderwiis slim oantaast waarden.

Ynsprekkers
Der wie in ferskaat oan ynsprekkers op it útstel, en de publike tribune siet
fol! Dit wie in triuwke yn 'e rêch foar de ynsprekkers, werfan wy hjir in
pear útljochtsje sille.

Oan Elbrecht Claus as ferûntrêste mem de ear om as earste de beuk der yn te
smiten. Neffens har wurd de kâns op goed Frysk ûnderwiis foar har bern in
stik lytser mei it frijbliuwende karakter fan it útstel. De kommisjeleden
kamen mei krityske fraach: hoe kaam mefrou Claus der sa by dat it nivo fan
it Fryske basisûnderwiis sakje soe? De reaksje fan Elbrecht Claus liet net
op har wachtsje: "It Frysk wurd op in protte skoallen no al net serieus
naam, wat kinne we ferwachtsje fan noch mear frijbliuwendheid? Dat skoallen
mei it ferleegjen fan de kearndoelen it Frysk no wol serieus nimme sille en
der mear tiid en jild oan besteegje sille is flauwekul".

Dan Henk Wolf, dy't út namme fan Te Mâl ynsprutsen hat. As man út it
ûnderwiisfjild fynt hy dat der in soad ûnwittendheid is oer de foardielen
fan meartaligens yn Fryslân. As it der op oan komt, sille de steateleden
ôfrekkene wurde op oft se belies jûn ha, of dat se de ûnwittendheid oanpakt
en de efterútgong keard ha.

Derneist ha ûnder oare Jaap Van der Bij (foarsitter Ried foar de Fryske
beweging), Bertus Postma en Germ Gerbrandy fan de FFU (Feriening Frysk
Ûnderwiis) harren negatyf útlitten oer it útstel. Yn de kearn komt harren
krityk der op de dat it útstel neffens harren in stap werom yn 'e tiid is.
De lykberjochtiging dêr't 100 jier foar striden is en dêr't yn de jierren
1980-1990 it provinsjaal belied 'Fan Geunst nei Rjocht' op basearre is, soe
men falle litte.

De provinsjale partijen
No wie it wurd dan einlings oan de polityk, no spande it derom.
Fertsjintwurdige yn de kommisjegearkomst wiene it CDA, de PvdA, VVD,
GrienLinks, FNP, D66 en CU/SGP. De partijen SP, OFS en GBF hiene gjin
fertsjintwurdiger stjoerd.

It CDA (G. Benedictus) kaam as earste oan it wurde en sette sa de toan. Men
miste yn it foarlizzende stik de analyze. Men wie fan miening dat nei 100
jier striden de doelen net omleech mochten.
De PvdA hie wat twifel wat se no moasten: de eigen deputearre stypje en
gesichtsferlies foar de tribune en de oare partijen, of kritysk wêze. Hannah
Ludwig hinke wat op dizze twa gedachten. De doelen foar it Nederlânsk wurde
ek oanpast, sei se, en de kwaliteit is dêr ek bot omleech gien. Tafersjoch
en monitoring is in probleem. De ûnderwizers kinne sels gjin Frysk en wurde
net goed oplaat. De PvdA pleite as oplossing foar in pool fan faklearkrêften
Frysk dy't it ál goed kinne.
De VVD fûn it as ienichste partij in goede notysje en fûn it advys
'realistysk'.
De CU/SGP kaam der noch net goed út en hie foaral in soad fragen.
GrienLinks (Stellingwerver Theo van de Bles) miste eins alles: analyze,
fisy, ambysje en jild. Dizze partij wie dan ek hiel pro-Frysk yn syn
opstelling. Gjin sprake fan ferleging kearndoelen.
De FNP stelde de lykberjochtiging foarop, mei as basis it Europeesk Hânfêst
foar Lytse Talen en de Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer fan it Ryk.
De FNP wie foar in sterkere rol foar de Provinsje, in sterkere ynspeksje,
ferbettering fan de ûnderwizersoplieding, in Plan fan Oanpak en in serieuze
toetsing fan de bern. Neffens de FNP kinne de skoallen op dizze wize
oantrune wurde om de kwaliteit te ferbetterjen en nei it konkreet doel te
wurkjen.
D66 snapte de praktyske problemen fan de skoallen ek wol, mar is
tsjinstanner fan ferleging fan de doelen.
SP, OFS en GemeenteBelangen wiene net fertsjintwurdige.

Alle oanwêzige partijen soene graach sjen dat it beskikbere jild foar it
Frysk 'earmerke' wurdt, want dat jild ferdwynt no gewoan yn de grutte pot
fan de skoallen.

Ôfspraken
De folgjende ôfspraken binne makke: it stik/advys dat der no leit is net
'beslisryp'; de minister en de Twadde Keamer krije in helder boadskip dat de
Fryske polityk gjin ferleging fan kearndoelen Frysk wol en giet foar
lykberjochtiging; min wol in nij stik dêr't alle suggestjes fan de partijen
yn ferwurke wurde.

Konklúzje

De provinsjale partijen hawwe it útstel mei oergrutte mearderheid en yn
stevige bewurdings ôfkard. De provinsje Fryslân jout de minister en de
Twadde Keamer it boadskip lykberjochtiging fan it Frysk en it Nederlânsk nei
te stribjen!

Ta beslút: as aksjegroep binne wy tige bliid mei dit resultaat! Mar fansels
hâlde wy fierdere ûntjouwings yn 'e gaten, want by tiden giet it ús
fierstenTe Mâl!

www.temal.tk

f. Krante-artikel Friesch Dagblad: reaksje deputearre Mulder

Fries op school lijdt onder 'beroerde praktijk'

Sjirk Kuijper

Leeuwarden * Gedeputeerde Mulder van Onderwijs is gisteren ongemeen hard
uitgevallen naar Provinciale Staten, omdat de politici volgens hem volstrekt
theoretisch discussiëren over de 'kerndoelen' van het Friese taalonderwijs.
In een emotionele uitbarsting wierp Mulder de Staten voor de voeten dat ze
zich zouden moeten bekommeren om de beroerde praktijk van de Fryske taalles
op de basisscholen, in plaats van een virtuele strijd te voeren voor
onhaalbare doelstellingen. "De kearndoelen hawwe folslein gjin ynfloed op de
praktyk fan it ûnderwiis!'', riep de doorgaans bedachtzame PvdA-gedeputeerde
met getergde stemverheffing.
De uitbarsting van Mulder was een verlate reactie op de statencommissie
Boarger en Mienskip van afgelopen donderdag. De gedeputeerde was daarbij
niet aanwezig, omdat het voltallige college op werkbezoek was in Letland.
Tijdens zijn ontstentenis, en voor het front van een publieke tribune vol
tegenstanders, nam de voltallige statencommissie afstand van Mulders notitie
Herziening doelstellingen Fries in het primair onderwijs. In die notitie
gaat het provinciaal bestuur uit van de nieuwe kerndoelen die minister Van
der Hoeven (onderwijs) wil vastleggen voor het Friese taalonderwijs op de
basisschool. Van der Hoeven wil de lat voor beheersing van de Friese taal
veel lager leggen dan voor beheersing van de Nederlandse taal. Tegenstanders
vinden dat in strijd met de gelijkberechtiging van de beide rijkstalen,
Fries en Nederlands. De statencommissie volgde die redenering: volgens de
fracties moet de doelstelling van het Friese taalonderwijs net zo ambitieus
zijn als die van de Nederlandse taalles. Het kan niet zo zijn dat er voor
Nederlands twaalf 'kerndoelen' geformuleerd zijn en voor Frysk maar zes.
"Ien sniebui kin de hiele provinsjale polityk yn de war skoppe'', sneerde
Mulder naar aanleiding van de roerige statencommissie waar hij verstek moest
laten gaan. "De kommisje hat sein: it komt oan op lykweardige doelen foar it
Fryske en it Nederlânsk. Dat is moai. Dat is fantastysk,'' aldus een
cynische gedeputeerde. "Mar op dit stuit ís it sa. De doelen bínne
lykweardich, no. En dat seit dus neat oer de praktyk! De praktyk, dêr moat
it oer gean, net oer de kearndoelen! Want de praktyk, dát is it probleem.''
De Staten lieten zich niet uit het veld slaan door de grimmige
gedeputeerde.. Ze bleven bij hun standpunt: Mulder moet naar de minister
gaan en gelijkwaardige kerndoelen eisen voor het Friese en Nederlandse
taalonderwijs. Tot dat gesprek heeft plaatsgevonden, willen de staten niet
over de praktijkgerichte notitie van Mulder praten. Hun obstinate houding
moest hij maar als een steun in de rug beschouwen voor als hij het gevecht
met Van der Hoeven aangaat. En dat zal hij doen, beloofde Mulder sceptisch.

==============================END===================================
Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
Postings will be displayed unedited in digest form.
Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l")
are  to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at
http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================