LL-L "Etymology" 2009.02.08 (05) [D]

[Lowlands-L List]

===========================================
L O W L A N D S - L - 08 February 2009 - Volume 05
-------------------------------------------------------------------------
Please set the encoding mode to Unicode (UTF-8).
If viewing this in a web browser, please click on
the html toggle at the bottom of the archived page
and switch your browser's character encoding to Unicode.
===========================================


From: Luc Hellinckx <luc.hellinckx at gmail.com>
Subject: LL-L "Etymology"

Hoj Luc,



Je schreef:



Ook in West-Vlaanderen kennen (kenden) we het woord zaan of zane als room
van de melk, en nog algemener als schuim.

-De zane van de melk afscheppen

-Drinkt uw bier op voor dat de zane weg is

-zanevat  / zanemijne = beutervat

-zane: over het water verspreide vettigheid of olie.



Bedankt voor de informatie. Klopt wat je schrijft: De Bo maakt er dan ook
gewag van, al is het niet zo veel. Volgens Teuchert zou het woord eerst in
Brabant ontleend zijn geweest uit Waalse dialecten en nadien zich verspreid
hebben naar de andere gewesten. Persoonlijk sluit ik het echter niet uit dat
het zeker in het Zuidelijk deel van West-Vlaanderen ook rechtstreeks uit
aangrenzende dialecten van de Romania kan ontleend zijn.



De bevolking van Oostelijk-Duitsland is niet in één beweging gebeurd door
één groep mensen die zich plots zou verplaatst hebben, maar eerder mag je
denken aan een periode van verschillende decennia gedurende dewelke uit
meerdere hoeken van de Nederlanden meerdere konvooien vertrokken.



Teuchert bekijkt dan ook een complex van vele typische woorden en
zinswendingen (maar ook fonologische eigenaardigheden) uit o.a. de
Brandenburger Mark en probeert die te vergelijken zowel met de historische
als de hedendaagse verdeling van dialectologische kenmerken in de
Nederlanden. Als slotsom komt hij dan voor de Mark op een zwaartepunt in
Brabant en de Kempen uit, voor andere Oostelijke gebieden zijn dat andere
herkomstgebieden. Drie kleine voorbeeldjes voor de Mark (er zijn er
tientallen):

   - dissimilatie: een dubbele medeklinker in een zelfstandig naamword wordt
   vermeden. Aldus krijg je in de Mark "Kläper", "Läper", "Lemmer" en
   "Schlöter", voor wat in Standaardnederlands resp. "klepel", "lepel",
   "lemmet" en "sleutel" wordt. Duits heeft "Klöppel", "Löffel", "Lemmel"
   (Sassisch) en "Schlüssel". Brabants heeft daar "klipper", "läper" en
   "sleuter" voor. En ook "lötter" i.p.v. "luttel" (klein).
   - svarabhakti-vocalen: aanzet tot uitspraak "Wulleke", "hallef",
   "Berrije" voor resp. "Wolke" (G), "halb" (G), "Berg". Vergelijk met "wollek"
   (B), "(h)allef" (B) en "berreg" (B).
   - de Mark gebruikt meer umlaut als Mecklenburg (vergelijk Brabant met
   Vlaanderen)



Nogmaals, geen enkele van de hier gegeven kenmerken komt exclusief in één
gebied voor, het is het geheel van kenmerken dat wel in een bepaalde
richting wijst.



Vriendelijke groeten,



Luc Hellinckx, Halle



PS: Als straks nog zou blijken dat Luther uit een familie van Nederlandse,
Vlaamse of Brabantse settlers komt, zou ik er niet echt van schrikken *s*.
Een bekend witbier in Gohlis (stadsdeel van Leipzig) is bijvoorbeeld de
"Gose", die geïmporteerd zou zijn door Zuidnederlandse migranten. Gose zou
naar het schijnt afgeleid zijn van "geuze"? *s* Als dit waar is, werpt het
wel een heel andere blik op de ontstaansgeschiedenis van het woord "geuze",
omdat het dan in de twaalfde eeuw al zou moeten bestaan hebben. Ofte: Luther
als proto-geus *s*.

•

==============================END===================================

 * Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.

 * Postings will be displayed unedited in digest form.

 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.

 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l")

   are to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at

   http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.

*********************************************************************
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20090208/1d4d6eec/attachment.htm>