<p class="MsoNormal" style="text-align: center; font-family: arial,helvetica,sans-serif;" align="center">=====================================================<br>
L O W L A N D S - L - 28 October 2010 - Volume 01<br>
<a href="mailto:lowlands.list@gmail.com" target="_blank"><span style="" lang="FR">lowlands.list@gmail.com</span></a> - <a href="http://lowlands-l.net/" target="_blank"><span style="" lang="FR">http://lowlands-l.net/</span></a><br>
Posting: <a href="mailto:lowlands-l@listserv.linguistlist.org" target="_blank"><span style="" lang="FR">lowlands-l@listserv.linguistlist.org</span></a><br>
Archive: <a href="http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html" target="_blank"><span style="" lang="FR">http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html</span></a><br>
Encoding: Unicode (UTF-08)<br>
Language Codes: <a href="http://lowlands-l.net/codes.php" target="_blank"><span style="" lang="FR">lowlands-l.net/codes.php</span></a><br>
=====================================================</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">From: <span class="gd"><span style="color: rgb(0, 104, 28);">burgdal32admin</span></span><span class="gi"> </span><span class="go"><<a href="mailto:burgdal32@telenet.be">burgdal32@telenet.be</a>></span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Subject: <span class="gi">Delectables
(?)</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<h1 style="margin: 0in 0in 0.0001pt; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="font-size: 12pt;">Dutch words in other languages all over the world...</span></h1>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(53, 0, 252);">Dag
laaglanders,</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(53, 0, 252);">Vandaag in de
krant 'De Standaard' gelezen.</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(53, 0, 252);">Groetjes,</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(53, 0, 252);">Luc Vanbrabant</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(53, 0, 252);">Oekene</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><span style="background: none repeat scroll 0% 0% yellow;">[Cut: the Dutch text following Roger’s posting below. RH]</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">----------</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">From: <span class="gd"><span style="color: rgb(0, 104, 28);">Roger Thijs, Euro-Support, Inc.</span></span><span class="gi"> </span><span class="go"><<a href="mailto:roger.thijs@euro-support.be">roger.thijs@euro-support.be</a>></span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Subject: <span class="gi">LL-L
"Language interaction"</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Below an article about
interaction of Dutch with other languges.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Regards,</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Roger</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Daar spreekt men Nederlands <br style="">
<br style="">
</p>
<h2 style="margin: 0in 0in 0.0001pt; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="font-size: 12pt;">Nederlandse
woorden die in andere talen terechtkwamen zijn voor het eerst verzameld</span></h2>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">donderdag 28 oktober
2010 Auteur: Geert Sels </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">BRUSSEL - U ergert zich al
eens aan vreemde woorden in onze taal? Bedenk dan hoeveel ergernis wij in het
buitenland zaaien. Taalkundigen vonden ruim 17.500 woorden van Nederlandse
origine in 138 talen.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Van onze redacteur<br>
<br>
Een van onze leraars zette vroeger steevast het Bastaardwoordenboek op de lijst
van aan te kopen boeken. Het is zijn geld meer dan waard, zei hij, want we
zouden er tolerante en breeddenkende mensen van worden. In de les hebben we het
niet vaak gebruikt. Maar ik mag er nog graag in bladeren. Als ik al die
geleende woorden zie, voel ik mij een wereldburger, zelfs met standplaats in
het Pajottenland.<br>
<br>
Hoeveel woorden uit het Nederlands verspreid zijn over de rest van de wereld,
hebben we nooit geleerd. Er bestond ook geen naslagwerk voor. Nu wel. Het heet
heel toepasselijk <i>Nederlandse woorden wereldwijd</i>, een project waar acht
jaar aan gewerkt is. De Nederlandse etymologe Nicoline van der Sijs werkte met
vijftig studenten, neerlandici en taalenthousiasten extra muros.<br>
<br>
‘Het is simpel', zegt ze. Maar als ik de werkmethode hoor, lijkt het vooral
paardenarbeid. ‘Je moet in andere talen op zoek naar woorden die van
Nederlandse origine zijn. Van sommige talen bestaan digitaal doorzoekbare
woordenboeken. Indien niet, moet je een papieren etymologisch woordenboek
doornemen van a tot z. Er zijn talen die nauwelijks beschreven zijn. Voor het
Aucaans, dat in Suriname gesproken wordt, hadden we alleen een toeristisch
boekje. Niettemin denk ik dat het een behoorlijk uitgebreide inventaris
geworden is.'<br>
<br>
We willen het graag geloven. Het team heeft 17.560 woorden opgespoord die aan
138 talen zijn uitgeleend. Hier en daar durft er al eens een twijfelgeval
tussen te zitten. Zo zijn er ernstige vermoedens dat het Japanse ‘rudesakku'
afkomstig is van het Nederlandse ‘roedezak', een voorwereldse naam voor
condoom.<br>
<br>
Een van de verrassingen uit het onderzoek is het grote aantal woorden dat zijn
weg in de wereld gevonden heeft. Het zijn er bijna evenveel als we er zelf
geleend hebben uit andere talen. Voor wie zich ergert aan het grote aantal
Engelse woorden in onze taal, is er nieuws. Er zijn meer Nederlandse
leenwoorden in het Engels gevonden (1.950), dan andersom (1.849). Ook het
uitwisselingsverkeer met Duitsland is gelijk opgaand. De Fransen zijn nooit
echt vlot van aannemen geweest als het over taal gaat: ze namen 1.656
Nederlandse woorden over, terwijl het Nederlands er 4.605 Franse adopteerde.<br>
<br>
<b>Bier en jenever</b><br>
<br>
Woorden die zich het breedst konden verspreiden, zijn doorgaans concrete en
huiselijke objecten. ‘Nederlanders en Vlamingen vertrokken uit de lage landen
om hun levensstandaard te verbeteren', schrijft het tijdschrift <i>Onze Taal</i>,
dat vandaag verschijnt. ‘Ze namen hun vertrouwde dagelijkse spulletjes mee,
zoals gereedschap, potten en pannen, naalden en pennen. Juist doordat ze zo
gewoon zijn, konden ze gemakkelijk overgenomen worden in de ontvangende taal.'<br>
<br>
De lijst van de meest verspreide woorden <i>(zie kader)</i> bevat inderdaad
vooral concrete realia. Behalve dan het woord dat de ranking aanvoert: ‘baas'.
Blijkbaar hebben Nederlanders en Vlamingen in het buitenland stevig de plak
gezwaaid. Kolonialisme kan daar veel mee te maken hebben, behalve in Congo,
waar de voertaal Frans was.<br>
<br>
Als er Nederlanders in het spel zijn, zou men al snel verwachten dat vooral
scheepvaarttermen wijdverspreid zijn. Dat cliché blijkt niet te kloppen. Er
zijn zeker drie woordcategorieën die beter doen. Op de eerste plaats, goed voor
bijna 14 procent van de uitleenwoorden, staan wetenschapstermen. Dat zijn onder
andere chemische elementen, zoals fluor, fosfor of ijzer, of allerhande kwalen,
zoals aambeien, eczeem of jicht.<br>
<br>
‘Het succes van de wetenschapstermen is wat vertekend', zegt Van der Sijs. ‘Het
Indonesisch heeft een groot deel van zijn wetenschappelijk jargon uit het
Nederlands overgenomen. Eén taal is dus verantwoordelijk voor een enorm aantal
overnames. Dat zou verkeerdelijk de indruk kunnen wekken dat die
wetenschapstermen het breedst verspreid zijn.'<br>
<br>
Nog royaal overgenomen zijn woorden uit de wereld van de mens, zoals
eigenschappen: angst, barmhartig, bars of trouw. En woorden uit het ‘sociale
leven'. Dat laatste is een eufemisme voor spijs en drank. Vooral op het vlak
van het drinkwezen hebben we grote indruk gemaakt: bier, brandewijn en jenever
zijn elders duchtig ingeburgerd. Het zijn lang sterke exportproducten geweest
en bovendien werd sterkedrank wel eens gebruikt om transacties vlotter te laten
verlopen.<br>
<br>
En wat voor taalpareltjes heeft de Vlaming zoal op de wereldkaart gezet?
‘Vooral in de middeleeuwen zijn er veel woorden die via Franse dialecten een
weg naar het zuiden hebben gevonden', zegt Van der Sijs. ‘Het zijn vaak termen
uit het dagelijkse boerenleven of gebruiksvoorwerpen. Of een woord als
“pakvast” voor een dief. Uit de lakenhandel en de wolindustrie zijn veel woorden
overgewaaid naar het Engels.'<br>
<br>
Van sommige woorden is de herkomst onmiskenbaar. De Vlaming Jan Baptist van
Helmont muntte het woord ‘gas'. En het woord ‘beurs' <i>(zie kleine kaart voor
de verspreiding)</i> is genoemd naar de Brugse handelsfamilie Van der Beurse.<br>
<br>
Nederlanders zouden er dan weer hun huis op verwedden dat ze vooral in de
zeventiende eeuw, hun Gouden Eeuw, veel invloed hadden in het buitenland. Toen
voer de vloot van de Oost-Indische Compagnie uit. Er zijn echter periodes
waarin de taalverspreiding sterker was. Tijdens de middeleeuwen bijvoorbeeld,
zij het vooral in West-Europa. Er zijn ook periodes van vertraging geweest.
Veel Nederlandse woorden vlogen uit in de zeventiende eeuw, maar landden pas in
de negentiende eeuw, toen mensen zich massaal in de koloniën gingen vestigen en
er het onderwijs verplicht maakten.<br>
<br>
De taalverspreiding is altijd in golven verlopen. Ten tijde van de hanzesteden
voerden koopmannen al woorden uit naar Noord- en Oost-Europa. Het kolonialisme
bracht de Nederlanders (en hun woorden) enkele eeuwen lang in Zuid-Amerika en
het Caribisch gebied. Migranten die naar Noord-Amerika trokken, hadden een set
woorden in hun reistas.<br>
<br>
‘Nederlandse woorden wereldwijd', Sdu Uitgevers, 768 p., 49,90 euro.<br>
<br>
<a href="http://www.academicservice.nl/nww" target="_blank">www.academicservice.nl/nww</a></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">quoted from:</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><a href="http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=4431FGPK" target="_blank">http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=4431FGPK</a></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: center; font-family: arial,helvetica,sans-serif;" align="center">=========================================================<br>
Send posting submissions to <a href="mailto:lowlands-l@listserv.linguistlist.org" target="_blank"><span style="text-decoration: none;">lowlands-l@listserv.linguistlist.org</span></a>.<br>
Please display only the relevant parts of quotes in your replies.<br>
Send commands (including "signoff lowlands-l") to<br>
<a href="mailto:listserv@listserv.linguistlist.org" target="_blank"><span style="text-decoration: none;">listserv@listserv.linguistlist.org</span></a>
or <a href="mailto:lowlands.list@gmail.com" target="_blank"><span style="text-decoration: none;">lowlands.list@gmail.com</span></a><br>
<a href="http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html" target="_blank"><span style="text-decoration: none;">http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html</span></a>.<br>
<a href="http://www.facebook.com/?ref=logo#%21/group.php?gid=118916521473498" target="_blank"><span style="text-decoration: none;">http://www.facebook.com/?ref=logo#!/group.php?gid=118916521473498</span></a><br>
=========================================================</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>