<p class="MsoNormal" style="text-align: center; font-family: arial,helvetica,sans-serif;" align="center">=====================================================<br>
L O W L A N D S - L - 29 November 2010 - Volume 03<br>
<a href="mailto:lowlands.list@gmail.com" target="_blank">lowlands.list@gmail.com</a>
- <a href="http://lowlands-l.net/" target="_blank">http://lowlands-l.net/</a><br>
Posting: <a href="mailto:lowlands-l@listserv.linguistlist.org" target="_blank">lowlands-l@listserv.linguistlist.org</a><br>
Archive: <a href="http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html" target="_blank">http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html</a><br>
Encoding: Unicode (UTF-08)<br>
Language Codes: <a href="http://lowlands-l.net/codes.php" target="_blank">lowlands-l.net/codes.php</a><br>
=====================================================</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">From: "Stellingwerfs
Eigen" <<a href="mailto:info@stellingwerfs-eigen.nl">info@stellingwerfs-eigen.nl</a>></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Subject: LL-L: Wie/Die...</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Beste Marcus,<br>
Daank veur je bescheid. Ik geleuf, ie hebben geliek: et Duutse Nedersaksisch
(en et hoog-Duuts ok?) het alles mit 'wie' en 'die' in dit verbaand op iene
bulte smeten tot 'wer'. Wi'j in de Stellingwarven kennen dat onderscheid
liekwels (gevuulsmaotig) nog wel. Bruken jim in et Neddersassisch
'jener/jenem/jenes' dan nog wel? Jener die/der das macht...</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Wie wind zaait, zal storm
oogsten.<br>
Die wind zaait, zal storm oogsten.<br>
Dy't wyn siedded, sil stoarm rispje.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Google.nl zegt:<br>
72.400 x Wie in mij gelooft...<br>
25.500 x Die in mij gelooft...</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">79.500 x Wie wind zaait...<br>
04.460 x Die wind zaait...</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">32 x Wie dat doet is gek<br>
06 x Die dat doet is gek</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">237.000 x Die dat doet is...<br>
081.300 x Wie dat doet is...</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Wie (wer) = wie van jullie
(onbep. vraogend)<br>
Die (jener) = die(gene) van jullie (onbep. anwiezend)</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Ok in et Nederlaans en et
Westerlauwers-Frysk komt et (wa it; wa't en dy it; dy't) nog wel veur, mar wodt
et dy't ok hadde minder, wi'k leuven. In et Nederlaans mag et neffens de
Nederlandse Taalunie gewoon deur mekeer bruukt wodden mar het et de veurkeur
veur 'wie'.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">/>Quote:</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">[Wie/die] het eerst komt,
[wie/die] het eerst maalt' is een bekende uitdrukking (betekenis: 'wie het
eerst ergens is, wordt het eerst geholpen'). Welke woorden moeten er op de
plaats van de haakjes staan? </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Volgens de meeste
naslagwerken hoort op de eerste puntjes die of wie te staan, en op de tweede
puntjes niets: 'Die/wie het eerst komt, het eerst maalt.' Die of wie betekent
hier 'hij/zij die, degene die', wat in gewoon taalgebruik meestal uitgedrukt
wordt met wie (de grammaticale term daarvoor is 'betrekkelijk voornaamwoord met
ingesloten antecedent'). Na de komma wordt die (of wie) niet herhaald, hoewel
dit het ritme van de uitdrukking wel ten goede zou komen. In de praktijk horen
we dan ook vaak 'Wie het eerst komt, die het eerst maalt', een variant waar
eigenlijk weinig tegen in te brengen is. Overigens kan het weggelaten worden; de naslagwerken
vermelden ook de vorm 'Die eerst komt, eerst maalt.' <br>
(Bron: OnzeTaal.nl)</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"></ End quote.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Welk een = oold-Nederlaans
'Welk een wonderschone vrouw.'<br>
> Dat heet, langs de Grenz na Nedderland heet dat "well".<br>
Klopt, dat bruken ze in Grunningen: 'Wel het dat doan?' (Wer hat das gemacht?)</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Zol et Stellingwarfs dan
toch nog meer authentieke woorden bruken as et Duutse Nedersaksisch..?</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Beste Hanne,<br>
Ok daank. <br>
> ... wer schrifft, de blifft (wer schreibt, der bleibt)<br>
Dat is ok al Hoch-Duuts wodden!</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Die vervoegings bruken wi'j
krek zo:<br>
Ik: schrief<br>
Ie/Jow: schrieven<br>
Hi'j/Zi'j/Et: schrift<br>
Wi'j/Jim/Zi'j: schrieven</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Ik: blief<br>
Ie/Jow: vlieven<br>
Hi'j/Zi'j/Et: blift<br>
Wi'j/Jim/Zi'j: blieven</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">ezv. <br>
Mit een vrundelike groet uut Stellingwarf,<br>
Piet Bult</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">----------</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">From: <img src="file:///C:/DOCUME%7E1/Ron/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.gif" name="upi" width="1" border="0" height="1"><span style="color: rgb(121, 6, 25);">R. F.
Hahn <<a href="mailto:sassisch@yahoo.com" target="_blank">sassisch@yahoo.com</a>></span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Subject: Grammar<br>
<br>
Ik sülven bruuk “wokeen” ~ “’keen” ([(woʊˈ)kʰɛˑɪn]) tomehrst in Fragen. Dat is tomehrst, wonääm dat
Ingelsche <i>who</i> bruken deit.<br>
<br>
<b>Wokeen hett dat schräven?<br>
</b>Wie heeft het/dat geschreven?<br>
Wer hat es/das geschrieben<br>
Who wrote/has written it/that?<br>
<br>
Un ook:<br>
<br>
<b>Wokeen dat schräven hett, (dat) wäät ik nich.<br>
</b>Wie het/dat geschreven heeft, weet ik niet.<br>
Wer es/das geschrieben hat, weiß ich nicht.<br>
I don’t know who wrote it/that.<br>
<br>
<b>Ik wäät ik nich, wokeen dat schräven hett.<br>
</b>Ik weet niet, wie het/dat geschreven heeft.<br>
Ich weiß ich nicht, wer es/das geschrieben hat.<br>
I don’t know who wrote it/that.<br>
<br>
Anners bruuk ik tomehrst “de” ([dɛˑɪ]), tomehrst wonääm dat Ingelsche <i>he/she
who</i>, <i>the one who</i>, etc. bruukt:<br>
<br>
<b>De Wind seit, schall Storm austen.</b><br>
Die/wie wind zaait, zal storm oogsten.<br>
Dy't wyn siedded, sil stoarm rispje.</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Wer Wind sät, wird Sturm
ernten.<br>
He who sows wind shall reap storm.<br>
<br>
(Wi schullen dat “dee” schrieven. Anners kann ’n dat verkehrt verstahn (in
düssen Fall as “de Wind” (the wind)).<br>
<br>
<b>De lange Been hett, mutt ook ’n lange Büks hebben.<br>
</b>Die/wie lange benen heeft, moet ook een lange broek hebben.<br>
Wer lange Beine hat, muss auch eine lange Hose haben.<br>
He who has long legs needs long trousers.<br>
<br>
Ja, “wer” (för “wokeen”) kümmt förwiss uut’t (Hoog-)Düütsche. Vundagigendaags
gifft dat ook Minschen, de seggt “wie” for “wo”, “woans”, “wodennig”, un dat is
ook “gääl.”<br>
<br>
Piet:</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">Die vervoegings bruken wi'j krek zo:<br>
Ik: schrief<br>
Ie/Jow: schrieven<br>
Hi'j/Zi'j/Et: schrift<br>
Wi'j/Jim/Zi'j: schrieven</span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">Ik: blief<br>
Ie/Jow: vlieven<br>
Hi'j/Zi'j/Et: blift<br>
Wi'j/Jim/Zi'j: blieven</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Meist as in de Dialekten to
Oosten vun’n “Pahl”. In de tweede un drüdde Persoon Eentall ward de Vokaal
kort:</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><br>
schrieven [ˈʃriːvm̩] (write):</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">ik: schriev’ [ʃriːˑv] (< schrieve)<br>
du: schrifst [ʃrɪfs(t)]<br>
he/se/dat/it: schrift [ʃrɪft]<br>
wi/ji/se: schrievt [ʃriːft] ~ schrieven [ˈʃriːvm̩]<br>
<br>
blieven [ˈbliːvm̩] (stay, remain):<br>
ik: bliev’ [bliːˑv] (< blieve)<br>
du: blifst [blɪfs(t)]<br>
he/se/dat/it: blift [blɪft]<br>
wi/ji/se: blievt [bliːft] ~ blieven [ˈbliːvm̩]<br>
<br>
bräken [ˈbrɛːkŋ̩] (break):<br>
ik: brääk [breːk ~ brɛːk] (< bräke)<br>
du: brickst [brɪks(t)]<br>
he/se/dat/it: brickt [brɪkt)<br>
wi/ji/se: bräkt [breːkt ~ brɛːkt] ~ bräken [ˈbreːkŋ̩ ~ ˈbrɛːkŋ̩]<br>
<br>
flegen [ˈflɛɪgŋ̩] (fly):<br>
ik: fleg’ [flɛˑɪɣ] (< flege)<br>
du: flüggst [flʏçs(t)]<br>
he/se/dat/it: flüggt [flʏçt]<br>
wi/ji/se: fleegt [flɛɪçt] ~ flegen [ˈflɛɪgŋ̩]<br>
<br>
ropen [ˈroʊpm̩] (call):<br>
ik: roop [roʊp] (< rope)<br>
du: röppst [rœps(t)]<br>
he/se/dat/it: röppt [rœpt]<br>
wi/ji/se: roopt [roʊpt] ~ ropen [ˈroʊpm̩]</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><br>
<a href="http://lowlands-l.net/grammar/starke_verben.htm">http://lowlands-l.net/grammar/starke_verben.htm</a><br>
<br>
Grötens,<br>
Reinhard/Ron<br>
Seattle, USA</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">----------</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">From: Joachim
<<a href="mailto:Osnabryg%2BLowlands@googlemail.com">Osnabryg+Lowlands@googlemail.com</a>></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Subject: LL-L
"Grammar" 2010.11.30 (01) [NL]</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><br>
<span style="color: navy;">Wie of Die... </span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">Ik vraog me al een hiele tied of wat vanoolds de
normale/goeie/beste Nedersaksische schriefwieze is in een zinnegien mit 'wie'
of 'die'.</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><br>
Beste Piet,<br>
<br>
ik vraag me af of je alleen de schrijfwijs of de bewoordingen van het
voegwoord/koppelwoord/de conjunctie in de <i>bijzin</i> ment of allebei. <br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">wie schrift, wie blift </span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><i>Nedersaksisch: </i><b>=> we</b>
scrift, <b>de</b> blift<br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">die schrift, die blift</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><b>=> de</b> scrift, <b>de</b> blift<br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">wie in Him geleuft, (die) zal et iewige leven hebben of<br>
die in Him geleuft...</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><b> </b></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><b>=> we/de</b> in Hem gelooft/gelöift, <b>(de)</b> zal et iewige
leven hebben<br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;"> die/wie et eerste komt, die/wie et eerste maelt?</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"><b>=> de/we</b> et eerste kümt, <b>de</b> et eerste maalt<br>
<br>
Dat wil zeggen, het betrekkelijke voornaamwoord in de bijzin is gewoonlijk
"de" en niet "we/wie". Maar in plaats van "we/wi"
in het hoofdzin mag ook "de" staan.<br>
<br>
Am 28.11.10 20:38, schrieb Marcus Buck: </p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">Ik weet nich, wo dat von öllers heet, </span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Heus niet, Marcus? Nl.
"wie?" (latijns "qui") was van ouders <br>
<br>
<span style="font-size: 18pt;">Oud-Saksisch:
"hwê?", <br>
Middel-Saksisch/Mnl. "wê?" en "wî?" tot nu toe in bijtijds
Laaglands<br>
</span><span style="font-size: 13.5pt;">(overall waar en
beschaaft Nederlands of Nedersaksisch nog gepraat is)</span>.<br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><i><span style="color: navy;">'keen</span></i><span style="color: navy;"> is kort
for <i>wokeen</i> un dat is kort för <i>welk een</i>.</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">'welk een / wouk-een' is en
acceptabel Nederduitse vervanging voor 'we/wi', vanuit een tijd toen de
originele [we: / wi:] in Noord-Nedersaksen al vergeten … en alledaags door
Hoog-Duits "wer" vervangen was. »'keen« is en argot/slang abbreviatie
ervan.<br style="">
<br style="">
</p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.5in; font-family: arial,helvetica,sans-serif;"><span style="color: navy;">Dat Woord "wie" is nich Deel von uns Dialekt.</span></p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal">Inderdaad is [wi:]
hedendaags in de Nederduitse streektaalkringen onbekend in de betekenis voor
het persoonlijk vraagwoord (=we?) - wat zinnig is vanwege het pronomen
personale "wi / wij", 1. persoon meervoud. (Juist zo als in
Hoog-Duits wer? vs. wir.)<br>
<br>
Met echt-westfœlsken »Goutgaun!«<br style="">
<br style="">
</p>
<pre style="font-family: courier new,monospace;">joachim</pre><pre style="font-family: courier new,monospace;">--</pre><pre style="font-family: courier new,monospace;">Kreimer-de Fries</pre><pre style="font-family: courier new,monospace;">
Osnabrügge => Berlin-Pankow</pre>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: center; font-family: arial,helvetica,sans-serif;" align="center">=========================================================<br>
Send posting submissions to <a href="mailto:lowlands-l@listserv.linguistlist.org" target="_blank">lowlands-l@listserv.linguistlist.org</a>.<br>
Please display only the relevant parts of quotes in your replies.<br>
Send commands (including "signoff lowlands-l") to<br>
<a href="mailto:listserv@listserv.linguistlist.org" target="_blank">listserv@listserv.linguistlist.org</a>
or <a href="mailto:lowlands.list@gmail.com" target="_blank">lowlands.list@gmail.com</a><br>
<a href="http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html" target="_blank">http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html</a>.<br>
<a href="http://www.facebook.com/?ref=logo#%21/group.php?gid=118916521473498" target="_blank">http://www.facebook.com/?ref=logo#!/group.php?gid=118916521473498</a><br>
===============================================================</p>
<p style="font-family: arial,helvetica,sans-serif;" class="MsoNormal"> </p>