LL-L: "Language politics" LOWLANDS-L, 18.AUG.2000 (04) [D/E]

[R. F. Hahn]

 ======================================================================
 L O W L A N D S - L * 18.AUG.2000 (04) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Web Site: <http://www.geocities.com/sassisch/rhahn/lowlands/>
 User's Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
 =======================================================================
 A=Afrikaans, Ap=Appalachean, D=Dutch, E=English, F=Frisian, L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German), S=Scots, Sh=Shetlandic
 =======================================================================

From: mathieu van woerkom [mathieuvanwoerkom at hotmail.com]
Subject: "Language politics"

>Bob Belemans reacts heavily against the political party (present in the
>"Provinciale staten van (Nederlands) Limburg) the PNL, Partij Nieuw
>Limburg, who wants to create and promote a Limburgish koiné "Algemeen
>Beschaafd Limburgs".
>
>Bob is actively participating at Leuven University at the "Dictionary of
>Limburgish dialects", for just recording the diversity, rather than
>promoting a Limburgish Esperanto. Veldeke traditionally opposes against all
>attempts to create in a not-natural Limburgish koiné. Each contributor
>traditionally signs with name + parish/ municipality.
>
>2. An interview by Paul Weelen with the new "Gouverneur van de Provincie
>(Nederlands) Limburg, Mr. BJM baron van Voorst tot Voorst". Other Provinces
>have a "Commissaris van de koningin", Limburg traditionally has, similar to
>the Belgian provinces, a "gouverneur".
>He doesn't speak Limburgish, and also does not support a koiné, quote: "...
>lijkt het mij niet opportuun om allerlei vergaderstukken in het Limburgs te
>vertalen, zoals vertalingen van vonnissen van de rechtbank te Maastricht...
>Het voorstel van de PNL zal in de Staten behandeld worden en over de
>uitkomst kan ik nog niets zeggen".

Ik kan mij voorstellen dat mensen nogal huiverig reageren op zo'n groot
project als een "Algemein Gesjreve Limburgs" (zoals de PNL het voorstelt),
omdat in Limburg nog nooit zoiets ondernomen is. Natuurlijk is het onnodig
om alerlei vergaderstukken te gaan vertalen, maar het zal toch mogelijk
moeten zijn om in *Het Limburgs* te schrijven? Op die manier krijgt de taal
in ieder geval meer aanzien.
Ik denk eigenlijk ook dat een soort standaardisatie nodig is om de taal
intact te houden, want het wordt met de tijd steeds *Nederlandser*, dat kan
bijna niet anders. Voor het Fries heeft een standaardtaal ook goed gewerkt,
dit moet voor het Limburgs toch ook kunnen?

Hier volgt een stuk uit het initiatiefvoorstel van de PNL over het
ontwikkelen van het Algemeen geschreven Limburgs:

"EEN ALGEMEEN GESCHREVEN LIMBURGS (AGL)

Om enig misverstand te voorkomen zij opgemerkt, dat in de volgende
paragrafen alleen over geschreven Limburgs wordt gesproken: een algemeen
gesproken Limburgs is onnodig en zelfs onwenselijk. Onnodig, omdat alle
Limburgers, van Voeren tot boven Venlo en van Heerlen tot achter Hasselt,
elkaar kunnen verstaan. Onwenselijk, omdat ook bij ons gemakkelijk eenzelfde
situatie als in Nederland en België kan ontstaan, waarbij slechts één naar
willekeur gekozen tongval als beschaafd wordt erkend maar waarvan niemand weet
hoe die klinkt en de overige als vulgair. In Limburg zijn alle
tongvallen gelijkwaardig maar niet gelijk en iedere Limburger wordt geacht
de eigen tongval als spreektaal te blijven gebruiken, en die zorgvuldig te
onderhouden. Zo wordt in Limburg de eenheid in verscheidenheid óók in taal
uitgedrukt.

De taalwetenschap leert dat een taal die niet genoteerd wordt uitsterft. Een
groot aantal Limburgers zijn zich hiervan goed bewust. In 1947 publiceerde Jo
Hansen zijn boekje “Het Recht van het Limburgs”, en daarin werd voor de eerste
keer (voorzover bekend) een met goede argumenten onderbouwde oproep voor het
ontwikkelen van een Algemeen Geschreven Limburgs gedaan. Zijn oproep bleef
onbeantwoord. Fons Erens was de tweede Limburger die in zijn uit 1956
daterende bijdrage “Algemeen Limburgs?” in het tijdschrift “De Bronk” voor een
Algemeen Geschreven Limburgs pleitte. Ook zijn oproep vond geen gehoor bij de
Limburgse overheid.

De journalist Wim Kuipers herhaalt hun oproep in 1989, en hierop wordt door
Paul Prikken gereageerd, die in 1994 zijn woordenboek “De Taal van de Maas”
doet verschijnen. Uit dit basiswerk zal het Algemein Gesjreve Limburgs (AGL)
mogelijk worden ontwikkeld. Dit is in de jaren 1995-1999 door de “Kómmissie
Algemein Gesjreve Limburgs” (KAGL) als eerste aanzet vormgegeven,  maar nu nog
steeds in ontwikkeling. Dit AGL overkoepelt, als eerder gezegd, een
taalfamilie van één miljoen sprekers én verstaanders in Oost- en West-Limburg
en de Zelfkant. Zonder standaard is het echter moeilijk van een spreker een
schrijver te maken, of van een verstaander een goede lezer.

De basis van het AGL is de taal van de Maas (Maaslands of Maasfrankisch).
Dit is het Limburgs zoals het gesproken wordt in een breed gebied aan de
weerszijden van de Maas.
Hoewel het Limburgs nergens exact zo gesproken wordt als het er in de
geschreven vorm uit ziet, is het géén kunsttaal, maar een standaardtaal, die
het beste van alle tongvallen in zich verenigt.
Het AGL wordt te zijner tijd helder water uit een oude bron, en zeker na
vaststelling van een standaardtaal door Provinciale Staten. Elke Limburgse
tongval is dan in het AGL vertegenwoordigd, en géén enkele Limburger zal
kunnen beweren dat zijn tongval, aan het totstandkomen van het AGL geen deel
heeft gehad.

De Limburgse schrijvers kunnen en moeten dat AGL verder ontwikkelen.
Langzaam maar gestaag zal dan een belangrijke literatuur in het Limburgs
ontstaan. Zij worden hierbij geholpen door de “Diksjonaer van et Algemein
Gesjreve Limburgs”, die door KAGL (nu samen met DOL opgegaan in het
Instituut veur de Limburgse Sjpraok en Kultuur, het LSK) momenteel
samengesteld wordt. Dit concept-woordenboek is een vertaalwoordenboek
AGL-Nederlands, en omvat op dit moment ongeveer 36000 zuiver Limburgse
woorden, spreekwoorden en gezegdes. In dit komende woordenboek worden geen
Nederlandse of verlimburgsde Nederlandse woorden aangetroffen. Ze zijn niet
nodig, omdat het Limburgs een zelfstandige en volwaardige taal met een eigen
woordenschat is. De eerste editie van het woordenboek is nog een rudimentair
werk, maar de tweede editie zal naast een flinke aanvulling van het
woordenbestand, ook de volledige Limburgse grammatica en een Nederlands
register bevatten. Het woordenboek kan op een CD-ROM verschijnen, met als
extra service een woordenboekprogramma en een spellings- en
grammaticacontrole-programma. Overigens staat de methode waarmee het
woordenboek (databank) is opgezet, het toe om in korte tijd ook edities voor
andere vreemde talen (bijvoorbeeld Limburgs-Duits, Limburgs-Engels,
Limburgs-Frans) te produceren. Dit is een unicum en een primeur voor Limburg
en het Limburgs, want op dit moment beschikt, voor zover bekend, geen enkele
streektaal over vertaalwoorden-boeken naar meerdere vreemde talen."

Verderop staat nog:

"Door de hierboven aangegeven verschijnselen zullen de tongvallen op een
zeker moment de genadeslag krijgen, en zal er iets anders voor in de plaats
(moeten) komen.
Hierbij zijn twee scenario’s mogelijk:

1. Er is wel een Algemeen Geschreven Limburgs, waarnaar men zich kan
richten: in dat geval zal er een Algemeen Gesproken Limburgs kunnen ontstaan
naar het voorbeeld van het Algemeen Geschreven Limburgs, waardoor de Limburgse
taal blijft voortbestaan;
2. Er is géén Algemeen Geschreven Limburgs, waardoor men geen referentiepunt
heeft: dan zal een Algemeen Gesproken Limburgs niet ontstaan, maar zal men
zich naar een andere taal richten. In dat geval verdwijnt de Limburgse taal.

Het langzaam verdwijnen van de lokale tongvallen maakt een Algemeen
Geschreven Limburgs noodzakelijk voor het behoud daarvan en van de Limburgse
taal. "

Ik vrees dat dit noodzakelijk zal zijn om de taal *in volle glorie*
te behouden.

>A "streektaalfunctionaris" will be recruted for the "Limburghoes". Needs to
>have a university degree with specialization in dialectology, and be fluent
>in Dutch, Limburgish and German.

Weet iemand wat er precies in dat Limburghoes te vinden moet zijn, en waar
het eigenlijk komt ?

Groeten,
Mathieu

----------

From: R. F. Hahn [sassisch at yahoo.com]
Subject: Standardization

Bedankt, Mathieu.  Je schreef:

> Ik denk eigenlijk ook dat een soort standaardisatie nodig is om de taal
> intact te houden, want het wordt met de tijd steeds *Nederlandser*, dat > kan
> bijna niet anders. Voor het Fries heeft een standaardtaal ook goed > gewerkt,
> dit moet voor het Limburgs toch ook kunnen?

En ook voor het Nedersaksisch (Nederduits)?  Is de
Oost-Nederlands--Noord-Duitse samenwerking in dit opzicht een realistisch
verwachting?

Groetjes,
Reinhard/Ron

==================================END===================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 =======================================================================
 * Please submit contributions to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Contributions will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
 =======================================================================