LL-L: "Language varieties" 10.JUL.2000 (01) [D]

[Lowlands-L]

 ======================================================================
 L O W L A N D S - L * 10.JUL.2000 (01) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Web Site: <http://www.geocities.com/sassisch/rhahn/lowlands/>
 User's Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
 =======================================================================
 A=Afrikaans, Ap=Appalachean, D=Dutch, E=English, F=Frisian, L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German), S=Scots, Sh=Shetlandic
 =======================================================================

From: Roger Thijs [Roger.Thijs at village.uunet.be]
Subject: Language varieties

Gisteren zaterdag werd in " 't Spijker" in Diest het boek "A.B.C. Diest,
jeugdherinneringen" van Mon Smitt voorgesteld (Het boek, 256 pp dik, heeft
geen ISBN nummer en is een uitgave van de "Diestse gidsenbond").

De verhalende tekst is in het Nederlands, de dialogen zijn in het Diests.

Diest en Tienen, twee stadjes in het zuid-oosten van Brabant vallen ten
zuiden van de Ik-Ich isogloss. Op kaartjes in Duitse vakliteratuur staan ze

dan ook vaak, samen met het Limburgs, in het Middel-Duits gebied
aangegeven. In Nederlandse vakliteratuur zijn het uiteraard gewone dialect
varianten van de Nederlandse taal.

Van het Limburgs worden ze afgesneden door de bundel Gete isoglossen. Maar
als West-Limburger voel ik toch een sterke verwantschap met dit Zuid-Oost
Brabants ("Hagelands").

De handgeschreven opdracht in mijn exemplaar:
"Ich wéns oech veul leesplezier" wordt in mijn West-Limburgs (Vliermaal):
"Ich wééns oech veuil li-esplezier".

Enige citaten uit de tekst:

Diests / Nederlands / West-Limburgs:

Waale zèn / wij zijn / vi-e zin
(De w is een v geworden)

Wette gaale watte? / Weten julie wat? / Wèt dzji-e waa?
De g van gij is dzj geworden in het West-Limburgs. De du/dich vormen zijn
echter afwezig. Opvallend is mijns inziens dat de dzj medeklinker courant
is in het Luikerwaals "dzjåzer" (spreken).

kriekeboeweme/ kriekenbomen / kriekebuim
In het West-Limburgs is de meervoudsvorm van boom zonder suffix, echter met

umlaut en toonverandering.

Op pp. 234-252 krijgen we een verklarend woordenlijstje. We pikken er enige

woorden uit:

Diests / Nederlands / West-Limburgs (Vliermaal):

aarbeeze / aardbeien / èbbere
aare / eieren / eer
afgetoi'jerd / afgeranseld / oafgeteuch
afkretse / afkrabben / oafkretse
apprènse / schijn, waarschijnlijkheid / apprènse
basj / zeildoek / basj
beeze / bessen / kroezele
beüs / zak / moal
biejene / benen / bein
blaffetuure / vensterluiken / plaffetuure
bloare / bladeren / bleur
blète / wenen / grinse
boi'jem / bodem / bojem
daps / horzel, paardenvlieg / daps
das dèrreve / dat is durven / das dèrre
derajeur/ versnellingapparaat (fiets) / derajeur (villow)
derreme / darmen / derm (meervoud, toonverschil met derm enkelvoud)
emme me / hebben we / höbbe ve (in het West-Limburgs is, in tegenstelling
met het Brabants, de h bewaard)
gaa / gij, jij / dzji-e (enkel in het West-Limburgs, wordt de/dich vanaf
het midden van Belgisch Limburg)
gaale / jullie / dzji-e
foefelen / vals spelen / fówtele
geejere / graag / gjan
gelettig / glad / glikkich
(ge)lak / zoals, gelijk / wai
geriejet / gereed, klaar / vjarig
gespettel / gepartel / gespattel
geweüdde / geworden / wjonne
hamfel / handvol / hampfel
hedder gin.. / heb jij geen.. / hé gein.. (het voornaamwoord valt weg;
correct is ook: "het dzji-e gein" maar het komt opgeblazen over)
heüffe / heffen / liechte
hoes got'et? / hoe gaat het? / wai gèt het?
iejemer / emmer / tob
kernaan / koniin / knèn (meervoud: knain)
kikveüs / kikker / kwakvjoe-es
kliejere / klederen / kleer
mellegers / knikkers / mois
moveur / waarom / boeveur
moewe / waar / bow
mowejkes / maden, wormen / moijje
muuch / moe / meuj
naa / nuu / no-e
nief / nieuw / naw
pertang / nochtans / sjans
piejeze / perzikken / prassele
pillicht / zaklamp / pitslamp
roellement / kogellager / roellemènt
rowe / raden / grojje
soepap / ventiel / soepap
staose / station / stoase

te zannest / bij hem thuis / tezénnes
teünest / bij hen thuis / teheunes
tonzent/ bij ons thuis / to-es ( richting: naar ons thuis: tos)
tuulest / bij u thuis / turres

tuffen / spuwen / spòò
uule / uw / oer
van moewe/ van waar / van bow
verkiejere / vrijen, verloofd zijn / kersi-ere
vesse / verse / vjoe-ese
vlowe / taart / vloi ("toert" wordt uitsluiten gebruikt voor taart met
deksel)
vowelbak / vuilnisbak / meulbak
wètter wa / weet je wat / wee waa (ook: "weet dzji-e waa", maar dit is
nogal formeel; bij inversie is de dzji-e vorm meestal opgeslokt, voor de
derde persoon wordt de "hi-e" "er" bij inversie)

Tot daar enige uittreksels.
Groetjes,

Roger

==================================END===================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 =======================================================================
 * Please submit contributions to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Contributions will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
 =======================================================================