LL-L "Language survival" 2002.10.26 (04) [LS]

[Lowlands-L]

======================================================================
 L O W L A N D S - L * 26.OCT.2002 (04) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Web Site: <http://www.lowlands-l.net>  Email: admin at lowlands-l.net
 Rules & Guidelines: <http://www.lowlands-l.net/rules.htm>
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Server Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
=======================================================================
 You have received this because you have been subscribed upon request.
 To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
 text from the same account to <listserv at listserv.linguistlist.org> or
 sign off at <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=======================================================================
 A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
 L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) S=Scots Sh=Shetlandic
               V=(West)Flemish Z=Zeelandic (Zeêuws)
=======================================================================

From: Dan Prohaska (daniel at ryan-prohaska.com)
Subject: LL.L "language survival"

Moin Holger,

As ik mi so`n beten över Saterfreesch künnig maken wul, stülter ik över
diin net-siid un dach mi, wo schöön dat is maal wat eersthaftig in`t
Plat to lesen.  Diin artikels över de algemeen tostand vun de spraak
lees ik ook, un dach mi eerst wat dat drurig un pessimistisch vun di is,
avers ik kun dat good verstaan, un du hest dat jaa ook bannig good
röverbrocht. Un wiil dat Fiete mi al in de oren ligt, wat ik di endlich
maal scriven schal, do ik dat nu.

As ik dat vöör en paar weken al bi Leeglannen schreef, mut de spraak
apenbaar eerst maal fast verswinnen eer dat sik de lüü daar algemeen
över klaar warrn, wat daar en wichtig bestanddeel vun eer kultuur en
beek rünnergaait.

Ik glööv, wat in Oostfreesland de spraak angaait, Platdüütsch fast beter
daar staait as in annere Platte rebeden, drurig noog, wat een immernoch
de indruk het, dat sik de spraak nich verhalen daait. Ik höör avers, wat
dat in Oostvreesland eerster daag en aktjoon geef, woneem de
platsnakkers bi de aarbaid opföddert weren, över de "Platte Daag"
Oostvreesch midenanner to praten, un dat ook mid de, wat gar ni Plat
köönt, avers dat verstaan doot. Ook de Kundschap schull tweesprakig
begröött warrn, un waneer se niks nich tegen hebt, dat Plat snakt warrt,
schull een dat ook doon. Ik meen natöörlich nich, wat dat de spraak
redden kan, avers dat is maal en anvang.

Vundaag hebt wi ook de emstige schangs en "native" Plat an de neegste
generatjoon widertogeven, un twaarsten mid en "aktjoon" "Grootöllern
snakt Plat mid jemeer grootkinners". Villicht köönt se jaa mid eer
grootkinners wedder good maken, wat se mid eer kinners nich maakt harrn,
näämlich Plat snakken. As en olen keltoplile kan ik bloots berichten, wo
dat in de Bretagne mid de Bretoonschsnakkers weer. De lüü de Bretoonsch
köönt un so oold sünd as ik (knap 30) hebt de spraak nich vun eer öllern
leert, sünnern vun jemeer Bretoonsch grootmodder, de midünner gaar keen
Franzöösch snak. Mennigmaal hebt de grootöllern ook mid vliit Bretoonsch
snakt, wiil dat de öllern gaar nich so wullen. Sörr 1950 bet 1960 warrt
jaa de spraak gaar ni meer widergeven, wat natöörlich hen to`n
sprakenkollaps in`t ganse Bretoonsche rebeet vöör. Hüütodaags gift
privaatscholen de wedder op Bretoonsch ünnerrichten, avers de
Franzöösche staat het daar wat tegen, un so is dat gaar ni so licht dat
vun de native-speaker generatjoon op de jungen widertogeven. Dat
widergeven vun de grootöllern na de grootkinners hen het also de
sprakendood tonminst een generatjoon verleet.

Uns Schottisch-Leegländsche vründen beklaagt jaa ook dat wedderbeleevde
Scots minnhaftig is un bloots en översett Ingelsch. Ik harr de indruk du
süüst dat in betrek op Platdüütsch un Hoochdüütsch ook so. Ik see dat
nich so düüster. Ook waneer dat an anvang as en översetten klingt, warrt
de lüü meer un meer apen vör dat orginaal, wat snakt warrt un schreven
wöör, un so leert se dat ook wedder. Nu mag dat juun Noorddüütschen gaar
ni so opvallen, avers wat de hoge ümgangsspraak in Noorddüütschland
angaait, is dat vör en Süüddüütschen gans klaar, woveel Plat daar
egentlich binnen is, also is översetten, mid en paar extras, gaar ni so
verkeert, wat meent ji?

Wedder en bispel ut dat keltische rebeet: Fiete weet jaa, wat daar mit
Koornsch wat an`n hood hef. In Cornwall is de spraak jaa üm 1800 as
gemeeinschaftsspraak utstorven (verenkelte lüü kunnen noch en paar
brokken, bet in de fröjen jaren vun`t 20. jaarhunnert). 1904 begun de
wedderbeleven vun de spraak. Ut de literatuur un vun uptekens, as ook
vun dialektwöör in Koornsche Ingelsch, het een de spraak teemlich akraat
rekonstrueert un wedderbeleft. Mid en paar loffpriisde utnamen, weer dat
meeste, wat in de fröjen jaren screven wöör, en översett Ingelsch. Avers
hüütodaags het dat Koornsche we`er qualität, nich jümmers, avers oft
noog. Koornisch vun hüüt is veel dichter bi`t traditjonelle Koornsch, as
Evrit an`t ole Hebräisch to`n bispel. Wat ik daar mid seggen wül is,
nich opgeven, een kan siin spraaklige Arfschop wedderkrigen.

Dan.

==================================END===================================
* Please submit postings to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
* Postings will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
  to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
  <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=======================================================================