Etymologie gothique pour "strava" ?

Mon Jun 26 14:30:00 UTC 2006

8 messidor an CCXIV (le 26 juin 2006 d. c.-d. c. g.), 15h54.

    Anna Parzymies examine dans son ouvrage /Język protobułgarski -- Przyczynek/
/do rekonstrukcji na podstawie porównań turecki-słowiańskich/, Varsovie, 1994
(« La langue protobulgare – Contribution à sa reconstruction sur la base de comparaisons
turcoslaves ») les étymologies possibles du mot /strava/ cité dans les sources latines.

    On excusera la médiocrité de la traduction française : c'est la mienne.

*II.    Okres huński języka protobułgarskiego*
*1.    Spojrzenie socjo-lingwistyczne na kontakty słowiańsko-huńskie*
*2.    Zapożyczenia z języka hunów*

    /Strava/

    Jedyne appelativum huńskie, wymienione w dziele Jordanesa /Getica/ (*),
jest także wyrazem słowiańskim. W języku polskim /strawa/ oznacza „jedzenie”,
„potrawa” (…).
    Na temat tego wyrazu nagromadziła się pokaźna literatura autorstwa zarówno
slawistów i germanistów, jak i turkologów ²². Slawiści i germaniści proponując
odpowiednią etymologię słowiańską i gocką, starają się udowodnić, że wyraz
ten został przez Hunów zapożyczony od Słowian lub od Gotów.

    *Uwarunkowania kulturowe*
     (…)

    *Uwarunkowania językowe proponowanych etymologii*

    Zobaczymy, jak sprawa przedstawia się od strony językowej. W tym celu
podam najpierw istniejące etymologie z uwagami, które one wywołują.

    *Etymologia gocka*. Zarówno w gockim, jak i w innych językach germańskich
wyraz /strava/ nie jest odnotowany. Wywodzi się go od stisl. /strā/, stniem. /strō/,
anglsas. /streaw/ „słoma”. Wychodząc od gockiego czasownika /straujan/ „ausbreiten”,
„streuen” (rozłożyć) zrekonstruowano znaczenie „Gerüst, Scheiterhaufen” (ognisko
pogrzebowe w kształcie łoża) ³¹. Niewątpliwie ta rekonstrukcja wiąże się z obrzędem
pogrzebowym, ale innego typu (kremacja) niż to było praktykowane u Hunów, którzy
grzebali swoich zmarłych. Rekonstrukcja germańska ma więc mało wspólnego z wyrazem
/strava/ Jordanesa, którego znaczenie wyjaśnił on jako „co(m)essatio, ōnis” (uczta) i jeszcze
mniej ze słowiańskim znaczeniem tego wyrazu (jedzenie), który w ujęciu gockiej etymologii
powinien być również zapożyczeniem germańskim.

    *Etymologie słowiańskie*. (…)

    *Etymologia turecka*. (…)

    *Propozycja etymologii huńsko-protobułgarskiej*. (…)

*    « postquam talibus lamentis est defletus, /stravam/ super tumulum eius quam appellant ipsi
ingenti commessatione concelebrant », /Getica/, XLIX, 258. « После того как был он оплакан
такими стенаниями, они справляют на его кургане /страву/ (так называют это они сами),
сопровождая ее громадным пиршеством. »

²²    K. Dąbrowski, /Hunowie europejscy/, s. 114, w : K. Dąbrowski, T. Nagradzka-Majchrzyk,
E. Tryjarski, /Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie/, Wrocław 1975.
      L. A. Gindin, /K chronologii i charakteru slavjanizacii karpato-balkanskogo prostranstva (po/
/lingvističeskim i filologičeskim dannym)·/, w : /Formovanie rannefeodal’nych slavjanskich narodnostej/,
Moskva 1981.

³¹    J. Grimm, /Über der Verbrenen der Leichen/, „Kleinere Schriften”, Berlin 1868, II, s. 37.

*II.    La période hunnique de la langue protobulgare*
*1.    Regard socio-linguistique sur les contacts slavo-hunniques*
*2.    Emprunts à partir de la langue des Huns*

    /Strava/

    Un /appelativum/ hunnique mentionné dans l’ouvrage de Jordanès, les /Getica/ (*), est aussi
un mot slave. En polonais /strawa/ signifie « nourriture », « mets » (…).
    Il existe sur ce mot une littérature considérable due aux slavistes et germanistes comme aux
turcologues²². Les slavistes et les germanistes, en proposant comme réponse une étymologie
slave et gothique, s’efforcent de démontrer que ce mot a été emprunté par les Huns aux Slaves
ou aux Goths.

    *Contraintes culturelles*
    (…)

    *Contraintes linguistiques  des étymologies proposées*

    Examinons comment l’affaire se présente du point de vue linguistique. Dans ce but, je donne
tout d’abord les étymologies proposées, et les réserves qu’elles inspirent.

    *Étymologie gothique*. Le gothique, comme les autres langues germaniques, n’offre pas
d’attestation du mot /strava/. On le fait venir du vieil-islandais /strā/, vieil-allemand /strō/,
anglosaxon /streaw/, « paille », dérivé du verbe gothique /straujan/, « ausbreiten », « streuen »,
/répandre/, de sens reconstruit « Gerüst, Scheiterhaufen », /bûcher funéraire en forme de lit/ ³¹.
Sans aucun doute, cette reconstruction est liée à une cérémonie funéraire, la crémation, mais
d’un autre type que celle pratiquée par les Huns, qui enterraient leurs morts. La reconstruction
germanisante a peu en commun avec la /strava/ de Jordanès, qu’il commente par « co(m)essatio, ōnis »,
/banquet/, et encore moins avec le sens, /nourriture/, de ce mot slave qui, dans l’optique d’une étymologie
gothique, doit être également un emprunt germanique.

    *Étymologies slaves*. (…)

    *Étymologie turque*. (…)

    *Proposition d’une étymologie hunnico-protobulgare*. (…)

*    « postquam talibus lamentis est defletus, /stravam/ super tumulum eius quam appellant ipsi ingenti
commessatione concelebrant », /Getica/, XLIX, 258. « Après l’avoir ainsi pleuré, ils célèbrent sur
son tumulus par un immense festin ce qu’ils appellent la /strava/. »

    Note : Il existe un peuple cité par Pline l'Ancien parmi d'autres riverains de la mer Caspienne,
/Histoires naturelles/, VI, 46 – « mox gentes Tapyri, Anariaci, _Staures_, Hyrcani » – non évoqué par
Anna Parzymies ; j'ignore s'il peut y avoir un lien entre /st-r-av-a/ et /St-au-r-es/.

------------------------ Yahoo! Groups Sponsor --------------------~--> 
Something is new at Yahoo! Groups.  Check out the enhanced email design.
http://us.click.yahoo.com/SISQkA/gOaOAA/yQLSAA/wWMplB/TM
--------------------------------------------------------------------~-> 

You are a member of the Gothic-L list.  To unsubscribe, send a blank email to <gothic-l-unsubscribe at egroups.com>. 
Yahoo! Groups Links

<*> To visit your group on the web, go to:
    http://groups.yahoo.com/group/gothic-l/

<*> To unsubscribe from this group, send an email to:
    gothic-l-unsubscribe at yahoogroups.com

<*> Your use of Yahoo! Groups is subject to:
    http://docs.yahoo.com/info/terms/