LL-L: "Help needed" LOWLANDS-L, 21.OCT.1999 (08) [D/E/L]

Fri Oct 22 00:04:56 UTC 1999

 ========================================================================
 L O W L A N D S - L * 21.OCT.1999 (08) * ISSN 1089-5582 * LCSN 96-4226
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Web Site: <http://www.geocities.com/~sassisch/rhahn//lowlands/>
 User's Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 =========================================================================
 A=Afrikaans, Ap=Appalachean, D=Dutch, E=English, F=Frisian, L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German), S=Scots, Sh=Shetlandic
 =========================================================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 =========================================================================

From: Roger P. G. Thijs [roger.thijs at village.uunet.be]
Subject: Help asked for

I got this question in my mail. Thanks for all feed-back.
Ich höb dit in ménne poos gevonne. Merseej veur alle antwoe-edde.
Regards,
Had oech gowd,
Roger

-----

Dear Mr. Thijs,
Very interesting site you have "in petto" for an emigrated Bilzenaar like
me. You might be interested by our plans to organize a symposium and an
exhibition on the oldest sources of the Dutch language at the end of this
year. Hard to believe that most of them are linked with Bilzen? Well, come
and see for yourself. It is true! You will be able to admire the original
"Oudste Goederenregister van Alden Biesen" ("Land Register" sounds nice,
though), together with other original manuscripts. You are wellcome.

The second reason for my contacting you is that I am looking for a needle. A
needle in a haystack, that is. And I could do with some good advise, from a
"professional". You seem to know things. In fact, I am trying to retrace the
whereabouts of a manuscript (see second attachment) that is considered lost
since it was sold to an American collector a century ago. It is written in
Latin, but contains a number of very interesting glosses on the cover (or on
one of the first pages), seven of which again are linked with Bilzen:
Munsterbilzen, to be more precise. I have been forwarding the letter in
attachment to several American archives and libraries, but I have a feeling
there might be a better way to handle this. Any ideas?

Thanks so much for "listening"...

Haad oech!

Patrick Slechten
Project "Tesi samanunga"

p/a LANT n.v.
Linguistic Division
Researchpark Haasrode
Interleuvenlaan 15H, B-3001 Leuven
Tel.: +32 (0)16/39.68.34

E-mail:
patrick.slechten at lant.com
marylise.schoenmakers at planetinternet.be.

----

Desideratus : geliubit !

Could you help us locate a 10th century Rhinelandic manuscript, probably
incomplete, containing the oldest written words in Dutch? The manuscript is
a sort of gospel concordance in Latin, but on the cover or on one of the
first pages, the following words ("glosses") were added by one hand:

* desideratus: geliubit
* benedictus: kisegit
* sulphur: erdphuir
* bitumen: erdleim
* deliramenta: thobizunga
* dicit: redinot
* exemplar: pilidbuoch
* laudare: louan
* timere: fortan
* adversus: anegeginne
* sustinuit: tholundun
* lumen: liohte
* cognovi: bikanda
* impugnans: anafehtonde

Some of the above glosses are taken from the "Wachtendonck Psalms", which is
known to be the oldest text in Dutch.
The manuscript was reported to have been sold to "an American collector"
more than a century ago and has never been seen again since (See: F.W.E.
Roth, Zeitschrift für deutsche Philologie 26, 1894, p. 70; also: E.
Steinmeyer and E. Sievers, Die althochdeutschen Glossen, IV, Berlin 1898, p.
685; identified by: H. Götz, Aus der Werkstatt des althochdeutschen
Wörterbuches, PBB (0) 81, 1959, p. 209-214).

Could anyone give us a clue as to the whereabouts of this manuscript? The
city of Bilzen, Belgium, prepares an exhibition on the oldest sources of the
Dutch language, by December 1999. Bilzen has the ambition to "reunite" for
the first time in history all existing fragments of the Wachtendonck Psalms.
It would be a tremendous surprise to the Germanist world, if the "lost"
manuscript would come to light again!
Please contact the address below for more details.

Patrick Slechten
Project "Tesi samanunga"
--
c/o Stadhuis
Markt
B-3740 Bilzen (Belgium)
E-mail: patrick.slechten at lant.be

------

SYMPOSIUM  & TENTOONSTELLING

TESI SAMANUNGA
---
BILZEN EN DE OUDSTE BRONNEN VAN HET NEDERLANDS

SYMPOSIUM: ZATERDAG 11 DECEMBER 1999
ZAAL CONCORDIA, ZOEMERIK, B-3740 BILZEN
TEL. ++32 (0)89 / 50 41 34
TENTOONSTELLING: VAN 11 DECEMBER 1999 TOT 27 FEBRUARI 2000
STADHUIS, MARKT, B-3740 BILZEN
TEL. ++32 (0)89 / 50 92 00

Wie de geschiedenis van de Nederlandse literatuur in ogenschouw neemt, kan
er niet omheen: de oudste geschreven bronnen van het Nederlands stammen voor
een belangrijk deel uit de onmiddellijke omgeving van Bilzen, Belgisch
Limburg: het beroemde nonnenklooster van Sint-Amor in Munsterbilzen en de
machtige landcommanderij Alden Biesen van de Duitse Ridderorde in Rijkhoven.
Een dubbele cultuurpool die ondanks, of misschien net dankzij, de weinig
strategische ligging in zuidelijk Limburg, zou uitgroeien tot de bakermat
van de Nederlandse literatuur. Immers, geen enkele plaats in het Nederlandse
taalgebied kan bogen op een zo rijke schat aan geschriften in de oudste
volkstaal:

- De Wachtendonkse Psalmen, ontdekt door Justus Lipsius in 1591 bij kannunik
Arnold Wachtendonck en algemeen beschouwd als de oudste tekst in het
(Oud)-Nederlands (9e eeuw), zijn afkomstig van Munsterbilzen. Dit blijkt
niet alleen uit geschriften van Lipsius zelf, maar wordt bevestigd door
recent historisch onderzoek.

- Het oudste zinnetje in het Nederlands na het Artesische vers "Hebban olla
uogala nestas hagunnan", luidt "Tesi samanunga was edele unde scona"(d.i.
deze "gemeenschap" was edel en schoon). Het werd neergeschreven in 1130 in
het prachtig bewaarde 9e-eeuwse Evangeliarium van Munsterbilzen.

- In Rijkhoven ontstond wat in filologische kringen wordt gezien als "veruit
het belangrijkste en meest omvangrijke, in origineel bewaarde Nederlandse
handschrift uit de vroege Middeleeuwen": het Oudste Goederenregister van
Alden Biesen (1280-1344), een haast onuitputtelijke bron voor naamkundig,
dialectologisch en zelfs geschiedkundig onderzoek.

- De oudste ridderroman in het Nederlands is de Limburgse versie van de
"Aiol", geschreven omstreeks 1230. Ook hier is er, blijkens recente studies,
een merkwaardig verband met opnieuw de balije Biesen en de Duitse Ridderorde
aan te wijzen.

Op initiatief van het stadsbestuur van Bilzen en de heemkundige kring
Bilisium, en in samenwerking met de KU Leuven, de Universiteit van Münster
en het CC van Vlaanderen Alden Biesen, heeft op zaterdag 11 december 1999 in
Bilzen een symposium plaats dat ruime aandacht schenkt aan dit thema. In een
vijftal lezingen en aan de hand van een ambitieuze tentoonstelling, zal een
overzicht worden gegeven van de zgn. Bilzerse Oud- en Middelnederlandse
teksten en handschriften en hun belang voor de geschiedenis van het
Nederlands en de Nederlandse literatuur. Ook al zijn de voorbereidingen voor
de tentoonstelling nog niet volledig rond, toch durft Bilzen gewag maken van
haar ambitie om voor het eerst alle nog bestaande handschriften en
fragmenten die samen de Wachtendonkse Psalmen vormen, in één ruimte bijeen
te brengen - in de streek waar zij gedurende vele eeuwen hebben verbleven.

PROGRAMMA

  9.30 Ontvangst met koffie
10.00 Verwelkoming
10.05 Inleiding door Patrick Slechten, projectleider "Tesi Samanunga"
10.15 "De geschiedenis van Bilzen: 1000-1300"
 (dr. Michel van der Eycken, rijksarchivaris te Hasselt)
10.45 "Historisch overzicht van de studie van de oudste Limburgse teksten
 in de volkstaal" (dr. Theo Coun)
11.15 "Arnoldus Wachtendonck en de Wachtendonkse Psalmen"
 (Mathieu Wijnen, archivaris HK Landrada)
11.45 "Het Oudste Goederenregister van Alden Biesen als bron voor
 geschiedkundig en naamkundig onderzoek" (lic. Jan Segers)
12.15 "Over Tesi Samanunga en zijn context"
 (prof. em. dr. Jan Goossens)
12.45 Slotwoord door Vlaams Minister Johan Sauwens
13.00 Opening van de tentoonstelling "BILZEN EN DE OUDSTE BRONNEN VAN HET
 NEDERLANDS"
Aansluitend: receptie in zaal Concordia.

De tentoonstelling, die loopt van 11 december 1999 tot 27 februari 2000,
geeft een overzicht van de oudste "Bilzerse" bronnen van het Nederlands,
meest in originele handschriften en publicaties. Openingsuren: alle dagen
van 10 tot 12 en van 14 tot 16 uur. Gesloten op 25 december en 1 januari.
Toegang gratis.
Na februari 2000 zal een permanente tentoonstelling te bezichtigen zijn met
vnl. fotografische afbeeldingen over hetzelfde thema.

-----------------------------

Inschrijvingsstrook voor het Symposium TESI SAMANUNGA
en de opening van de tentoontelling op 11 december 1999 in Bilzen (*)

*  strook invullen, kopiëren en terugsturen vóór 6 december 1999 naar:
Stedelijke informatiedienst, t.a.v. Marylise Schoenmakers, Stedelijk
administratief centrum, Klokkestraat 1, B-3740 Bilzen
e-mail <marylise.schoenmakers at planetinternet.be>

Voornaam en naam:
Adres:
Functie/organisatie:

O zal aanwezig zijn met . personen op het Symposium
O wenst . ex. bundel "Bilzen en de oudste bronnen van het Nederlands" (met
de tekst van alle lezingen v.h. Symposium) tegen 250 BEF / 14 NLG / 12,5 DEM
excl. verzending
O wenst . ex. overdruk "Belangrijke Oud- en Middelnederlandse handschriften
uit de streek van Bilzen" (uit tijdschrift Bilisium) tegen 250 BEF / 14 NLG
/ 12,5 DEM excl. verzending
O verlangt toezending van de hier bestelde exemplaren en betaalt bij
ontvangst van de zending (50 BEF / 3 NLG / 2,5 DEF verzendingskosten per
levering bij te voegen).
(markeren wat van toepassing is)

Symposium, tentoonstelling en receptie zijn kosteloos, inschrijving is
evenwel wenselijk.
De bundel en overdruk zijn verkrijgbaar onmiddellijk na het Symposium aan de
ontvangstbalie, of ook op de tentoonstelling.

Hoe Bilzen bereiken?
Bilzen is gemakkelijk bereikbaar per trein (lijn Antwerpen-Hasselt-Luik),
per bus (lijn 20A + Intercity 120 Maastricht-Hasselt, lijn 10 Tongeren-Genk,
lijn 34A Tongeren-Bilzen) of met de auto (autoweg E313 Antwerpen-Luik-Aken,
afrit 31).
Er is parkeergelegenheid in het centrum (P Markt, Pabilo, Klokkestraat...).
Zaal Concordia bereikt u via de doorgang Zoemerik naast café Chopin aan de
kerk.

-----------------------------

Organisatie: stadsbestuur Bilzen, Heemkundige Kring Bilisium.

Werkgroep: Jos Baerten, Marika Ceunen, Rik Maurissen, Johan Sauwens,
Marylise Schoenmakers, Patrick Slechten, Jan van Deun, André Vandoren,
Mathieu Wijnen.

Met medewerking van: Cultureel Centrum van de Vlaamse Gemeenschap Alden
Biesen, Rijksarchief Hasselt, Katholieke Universiteit Leuven (fac. Letteren
en Wijsbegeerte), Universiteit Gent (Seminarie voor Duitse Taalkunde),
Universität Münster (D) (Institut für Deutsche Philologie), Heemkundige
Kring Landrada Munsterbilzen, Geschiedkundige Studiegroep Hoeselt.

==================================END======================================
 * Please submit contributions to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Contributions will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
 =========================================================================