LL-L "Etymology" 2002.08.18 (01) [D/E]

Sun Aug 18 19:17:46 UTC 2002

======================================================================
 L O W L A N D S - L * 18.AUG.2002 (01) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Web Site: <http://www.lowlands-l.net>, Email: <admin at lowlands-l>
 Rules & Guidelines: <http://www.lowlands-l.net/rules.htm>
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Server Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
=======================================================================
 A=Afrikaans Ap=Appalachian D=Dutch E=English F=Frisian L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German) S=Scots Sh=Shetlandic Z=Zeelandic (Zeeuws)
=======================================================================

From: R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Etymology

Lowlanders,

The following of yesterday's postings was from Pepijn Hendriks
<pepijnh at gmx.net>, not from Selma Schepels.  Sorry about this error.

Regards,
Reinhard/Ron

R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com> wrote:

>In Mennonite Lowlands Saxon (Plautdietsch), there is an interesting
>case where this sort of borrowing went "wrong."  The word for 'tomato'
>is _Bockelzhonn_ (with stress on the last syllable).  Clearly, this
>word was borrowed after the Mennonite forebears (who were of
>predominantly Dutch, Frisian and Lowlands Saxon descent) left their
>home at the Vistula Delta in today's Northern Poland for Russia and
>the Ukraine.  In Russian and Ukrainian (?), _baklazhan_ means
>'eggplant' (= 'aubergine'), and 'tomato' is either _tomat_ or (French
>_pomme d'or_ >) _pomidor_.

Yes, Ukrainian for 'aubergine' is _baklažan_. But it is more
widespread: in Czech and Polish it is _baklažán_ and _bak³a¿an_
respectively.

Both tomatoes and aubergines belong to the Nightshade family of
plants (Solanaceae). According to my Ukrainian-Czech dictionary, the
Ukrainian word 'baklažan' can also (although more rarely) be used to
refer to a tomato. The regular word for it is, like in Russian,
_pomidor_ or _tomat_. My Russian dictionary (Ožegov) just mentions
the 'regular' variety (Solanum ovigerum).

According to one Russian website
(<http://www.ptpu.ru/Vita/rubrika/6/baklazan.htm>) aubergines came to
Russia relatively late: originally coming from India, it went through
China, Egypt, Italy and Spain, after which it spread throughout
Europe, and to Russia only in the 18th or 19th century. This is
largely confirmed by the information on another website (
<http://www.mpiz-
koeln.mpg.de/pr/garten/schau/SolanummelongenaL/Aubergine.html>).

I don't have a Slavic etymological dictionary at hand, but it would
be interesting to learn how the word entered and spread through
Slavic. In the spreading of the fruit, there are no explicit
Turkish/Turkic links. Of course, Russian historically has more Turkic
loans than the West-Slavic languages.

===

However, the following posting was by Selma:

From: "Selma Schepel" <selmaschepel at hetnet.nl>
Subject: Oak and Hog

Beste Laaglanders,
omdat ik bezig ben met het thema eiken en zwijnen, hierbij een paar
vraagjes.
Wat 'eik, Eich, oak' betreft, geven de etymologische woordenboeken geen
bevredigende verklaring. Het ene boek meent dat acorn not related is,
het
andere zegt van wel. Er is een verwijzing naar Latin aesculus 'oak
sacred to
Jupiter'. Maar waar is die 's' dan gebleven in de Germaanse talen, als
het
niet de 'ash, ask, es, esh, Esche' is geworden?
Van die laatste boom lees ik dat het woord verwant is aan skéllein,
Greek
'to make dry, firm', and idem Latin arere, die respectievelijk Engels
skeleton and arid hebben opgeleverd. (Essenhout is zeer taai en
duurzaam, en
wordt gebruikt om gymnastiektoestellen, roeiriemen, tennisrackets en
ski's
te maken, terwijl het in de oudheid geliefd was als hout voor
werpspiezen.
Homerus beschrijft al dat men daarom lansen van essenhout maakte.)
Speciaal dat 'dry' is heel mooi, want dat zit in het algemene woord
'tree',
net als in de Welsh & Irish woorden voor eik, 'derw' & 'dair', waar
'true'
aan verwant is. Een druid is een drywidd: iemand wiens weten, wijsheid
zo
true als een tree is, speciaal als een eikenboom, die vele honderden
jaren
oud kan worden. In een wereld die door vergankelijkheid gekenmerkt
wordt, is
steen vanouds een symbool voor duurzaamheid, voor het goddelijke en
eeuwige
(dolmen, Thorsten, Bethel, Ebenhaezer etc.) maar een boom die vele
generaties mensen overleeft ook, zoals duizendjarige eiken, en misschien
wel
meer, omdat bomen zichtbaar leven.
Tree en true horen bij elkaar, (oak)tree als symbool van de levende God
(ook
in totaal andere talen, zie de Bijbel: El en allon of ilan), en Truth
als
essentie van elke religie.
Nu de vermoede verwantschap tussen oak en hog.
Vanouds horen zwijnen bij eiken, o.a. vanwege hun lievelingskostje de
eikels. Die verbinding wordt internationaal in tal van mythen bevestigd,
doordat zwijn en eik samen aan de hoogste godheden gepaard worden.
Voor 'hog', zwijn, stoppen de etymologische bronnen die ik raadpleegde
in de
14de eeuw, met een onbevredigend verhaal over schaapjes en leeftijd. Kan
dat
idee van leeftijd, ouderdom verwantschap hebben met 'hoog, hoch, high',
zelfs Perzisch 'oug'? Hoog zit in een groep woorden die verbonden zijn
met
Indo-Europees *koukos, wat 'rounded protuberance' betekent. Geen gekke
bijnaam voor een varken (in de oudheid werden bepaalde dieren niet bij
hun
echte naam genoemd, maar om taboe-redenen bij bijnamen. Zo is Oud-Noors
galti, 'hay-rick' een ander woord voor zwijn).
En kan het woord hog dan op een of andere manier met het woord eik
verbonden
zijn?
M.a.w. als trú, trouw, true, dry (en waarom niet teuer en duurzaam?)
verweven zijn met woorden als tree en dair, waarom een ander kenmerk
niet?
Dus hoog?
Wat zwijnen betreft: Jutta Voss beschrijft (das Schwarzmond-tabu,
Stuttgart,
1993) hoe het zwijn onrein werd, juist omdat het tot de allerheiligste
symbolen van 'heidense' godsdiensten behoorde. Belangrijke godinnen
namen
geregeld de gedaante van een zwijn aan. Hebben 'hog' en 'hag, hexe,
heks'
iets met elkaar te maken? Kortom: iets wat ooit 'hoog' was, maar door
victorie kraaiende godsdiensten omgekeerd tot het allerlaagste?
Nog iets:
Van een naam als Diarmaid ('the greatest lover in Irish folklore') wordt
gezegd 'no satisfactory meaning has yet been offered'. Maar zou Diar
toch
niet iets met dair, Irish 'oak' te maken kunnen hebben? Het feit dat
Diarmaid was slain by boar, verbindt hem wel met eiken.
Met vriendelijke groeten,
Selma Schepel,
Amsterdam.

----------

From: "Frans Vermeulen" <vermeulen.vastgoed at pandora.be>
Subject: LL-L "Etymology" 2002.08.17 (03) [D/E]

Beste Selma en beste Laaglanders,

Acorn is de vervorming van esdoorn.
Aesculus is de "geleerde" vervormde naam voor es en verkeerdelijk voor
eik.
Druïde is de vervorming van duider, in de Keltische tijd verworden tot
magiër met de gouden sikkel voor het plukken van de maretak die bij
voorkeur
(maar niet altijd) groeide op de eik.
Aan het rijtje van 'eik, Eich, oak' kun je ook het Franse woord 'chène'
toevoegen; dit laatste woord is dan wel "zeer cultureel" omgedraaid:
'eiche - chène'.
Quercus is dan weer de vervorming van 'kurkeik'.
Tree heeft taalkundig niets te zien met 'true', 'dry', 'druïde', enz.,
maar
betekent "mooi vertakt" (volgens de innerlijke betekenis, uiteengezet in
mijn boek " De Brontaal van de Westerse Talen", dat met grote vertraging
binnenkort moet uitkomen).
Dair en 'derw' hebben waarschijnlijk te zien met dierbaar, terwijl
'dier'
dan weer slaat op 'vee' of dieren uit het 'vee-o-daal' tijdperk waar het
"dier' meer waard was dan de mens. 'Dair' en 'derw' waren naar Ierse
normen
de dierbare eik die nodig was om duurzame boten te vervaardigen, dus
relatie
'dier'- 'duur'.
Wat de zwijnen betreft: De Joodse en de Islamitische godsdiensten hadden
gelijk:  Het zwijn eet ook vlees net als de mens, maar de mens eet van
nature geen vleeseters! Wanneer de mens wel vlees van vleeseters eet
komt
het hem duur te staan! Ik verwijs hier naar de recente schandalen van de
moderne veevoeding, waarin massaal bloed-, vlees-, carcassen- en
krengenmeel
werden gebruikt om het eiwit- en vetgehalte naar omhoog te krijgen als
"verbeteraar" voor andere (industriële) afval welke 'labo-planmatig'
bestemd
was voor "als verbeteraar toegevoegde" dierenvoeding voor planteneters
als
rundvee, pluimvee en "propere" zwijnen.
Die godsdiensten waren misschien wel gericht op "machtsuitoefening" maar
terzelfdertijd ook om hun mensen -die ze nodig hadden- te beschermen
tegen
vroegtijdig ontvallen.
Anderzijds is het zwijn een zeer intelligent dier (ligt zelfs fysische
zeer
dicht bij de mens) en wordt nu nog gebruikt voor zeer moeilijke
opdrachten
waaraan een hond nog niet tippen kan, bijvoorbeeld voor het zoeken naar
de
truffels onder de groene eik in 't zuiden van Frankrijk; dus niet alleen
eikels maar ook truffels zijn "geen parels voor de zwijnen".
Hopelijk helpt dit u een klein beetje?
Beste groeten,
Frans Vermeulen

==================================END===================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=======================================================================
 * Please submit postings to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Postings will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
=======================================================================