LL-L 'Holidays' 2006.12.20 (02) [D/E/LS/S]

[Lowlands-L List]

L O W L A N D S - L * 20 December 2006 * Volume 02
======================================================================

From: R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Holidays

Dear Lowlanders,

As Christmas, Chanukka and International New Year are upon us, I wish all of
you the best possible time during this season.

I will be in California for a few days, and our Christmas Elves will stand
in for me.  However, this time around I am likely to stick my head in the
door once in a while, may even get hold of the wheel occasionally.  At any
rate, you can always communicate with me, may even hear back from me.  I
should be back on January 2, barring another horrendous storm.

My thanks and apologies to those of you who sent me personal holiday
greetings.  I have been way too busy to be able to write to all of you.

Regards,
Reinhard/Ron

***

At no popular demand, please find a rerun below:

A 15th-century (pre-Reformation) Lowlands Saxon (Low German) Christmas carol
(fragments)

EYN HILLICH DACH VND EYN HILCH NACHT

  Eyn hillich dach vnd eyn hilch nacht
  vnde eyn salich nyge iar!
  eyn reyne maget en kynt gebar,
  alze vns de scrift secht openbar.
      Dede alder werlde eyn vader is,
      Nu help vns de sulue crist
      seculorum seculis.

  Nu ist geboren vnse trost,
  de vns allen hefft vorlost,
  van eyner maget ynnichlich,
  dat ist god van hemmelrich.
      Dede alder werlde eyn vader is,
      Nu help vns de sulue crist
      seculorum seculis.

  [........]
  [........]
  [...] alle syn vorloren,
  wer He nicht van der maget geboren.
      Dede alder werlde eyn vader is,
      Nu help vns de sulue crist
      seculorum seculis.

  God vader sone heliger gest,
  wente du alder herte wol west,
  vor dy nen dingh kan syn vorholen,
  liff vnde selen syn dick beuolen.
      Dede alder werlde eyn vader is,
      Nu help vns de sulue crist
      seculorum seculis.

  Maria segene mik ik hute up sta,
  wor ik ride, wor ik ga,
  yo bidde ik, se mik bewar
  vnde bringe mik an der engele schar.
      Dede alder werlde eyn vader is,
      Nu help vns de sulue crist
      seculorum seculis.

***

Lowlands Saxon (Low German) translation (revised)
[German-based Orthography]

EEN HILLIG DAG UND EEN HILLIGE NACHT
('n Leed ut dat 15. Jaarhunnerd, funnen in Rostock)
(Översetten in de Spraak vun hüüt: R. F. Hahn)

  Een hillig Dag un een hillige Nacht
  Un 'n seliget Nee Jaar!
  Een reine Deern hett 'n Kind boorn vunnacht.
  So seggt de Schrift us dat apenbaar.
      Wat de hele Welt er Vadder is,
      Nu mag us helpen de sülvige Christ
      Saeculorum saeculis.**

  Nu is us boren usen Troost,
  De us all tosamen hett erloost,
  Vun een junge Deern een Ingel liek.
  Dat is us Gott in't Himmelriek.
      Wat de hele Welt er Vadder is,
      Nu mag us helpen de sülvige Christ
      Saeculorum saeculis.**

  [........]
  [........]
  [...] all sünd verloren,
  wöör He nich vun de Jungdeern boren.
      Wat de hele Welt er Vadder is,
      Nu mag us helpen de sülvige Christ
      Saeculorum saeculis.**

  Gott Vadder, Sœhn un Hillig Geest,
  De Du all de Harten up Eerden weetst,
  Vör Di blifft keen enkelte Saak verbargen;
  Liev un Seel sünd Di befalen.
      Wat de hele Welt er Vadder is,
      Nu mag us helpen de sülvige Christ
      Saeculorum saeculis.**

  Maria, segen mi, as ik hüüt upstah,
  Waar ik ok ried, waar ik ok gah.
  Ick beed Di, legg Dien Hand mi up,
  Un bring mi mank de Ingels rup.
      Wat de hele Welt er Vadder is,
      Nu mag us helpen de sülvige Christ
      Saeculorum saeculis.**

***

Lowlands Saxon (Low German) translation
[General Lowlands Saxon Orthography]

'N HILLIG DAG UND 'N HILLIGE NACHT
('n Leyd uut dat 15. jaarhunnerd, vunden in Rostock)
(Œversetten in dey spraak vun hüyt: R. F. Hahn)

  'n Hillig dag un 'n hillige nacht
  Un 'n seyliget ney jaar!
  'n Rayne deyrn het 'n kind bourn vunnacht.
  So segt dey Schrift us dat apenbaar.
      Wat dey heyle welt eer vadder is,
      Nu mag us helpen dey sülvige Krist
      Saeculorum saeculis.**

  Nu is us bouren usen troost,
  Dey us al tousamen het erloosd,
  Vun 'n junge deyrn 'n engel lyk.
  Dat is us Got in 't himmelryk.
      Wat dey heyle welt eer vadder is,
      Nu mag us helpen dey sülvige Krist
      Saeculorum saeculis.**

  [........]
  [........]
  [...] al sünd verlouren,
  wöyrd' Hey nich vun dey jungdeyrn bouren.
      Wat dey heyle welt eer vadder is,
      Nu mag us helpen dey sülvige Krist
      Saeculorum saeculis.**

  Got Vadder, Sœn un Hillig Geest,
  Dey Du al dey harten up eyrden weetst,
  Vœr Dy blivt keyn enkelte saak verbargen;
  Lyv un seyl sünd Dy bevalen.
      Wat dey heyle welt eer vadder is,
      Nu mag us helpen dey sülvige Krist
      Saeculorum saeculis.**

  Maria, segen my as ik hüyt upsta,
  Waar ik ook ryd', waar ick ook ga.
  Ik beed' Dy: leg Dyn hand my up,
  Un bring my mang dey ingels rup.
      Wat dey heyle welt eer vadder is,
      Nu mag us helpen dey sülvige Krist
      Saeculorum saeculis.**

***

A HOLY DAY AND A HOLY NIGHT
 (15th century song found in Rostock)
 (Translated by R. F. Hahn)

  A holy day and a holy night
  And a blessed New Year!
  A pure maiden has born a child
  As the Scripture clearly tells us.
      He who is Father to all the world,
      Help us now the selfsame Christ
      Saeculorum saeculis.**

  Our comfort has been born to us now,
  He who has delivered us all,
  By a maiden fair and mild,
  That is God in Heaven's Realm.
      He who is Father to all the world,
      Help us now the selfsame Christ
      Saeculorum saeculis.**

  [........]
  [........]
  [...] all would be doomed,
  Had He not been born by the maiden.
      He who is Father to all the world,
      Help us now the selfsame Christ
      Saeculorum saeculis.**

  God Father, Son and Holy Ghost,
  That Thou well knowest all the hearts,
  Nothing can be kept from Thee,
  Body and soul are commanded to Thee.
      He who is Father to all the world,
      Help us now the selfsame Christ
      Saeculorum saeculis.**

  Mary, bless me as I rise this day,
  Wherever I ride, wherever I stand.
  I beseech Thee, take good care of me,
  And take me to the angels' host.
      He who is Father to all the world,
      Help us now the selfsame Christ
      Saeculorum saeculis.**
  __________
  * Das Rostocker Liederbuch : Niederdeutsche Handschrift des 15.
Jahrhunderts aus dem Bestand der Universitätsbibliothek Rostock | nach
den Fragmenten der
  Handschrift neu herausgegeben von Friedrich Ranke und J. M.
Müller-Blattau   (1927); Kassel : Bärenreiter, 1987.

  ** "In eternity," "Forever and ever" (Latin) | "In Ewigkeit" (Latynsch)

====

A late Middle Scots Christmas carol

  Jerusalem rejos for joy:
  Jesus, the sterne of most beauty,
  in thee is rissin as richtous roy,
  fro dirkness to illumine thee.
  With glorious sound of angel glee
  thy prince is born in Bethlehem
  which sall thee mak of thralldome free:
  Illuminare, Jerusalem.

  With angellis licht in legionis
  thou art illuminit all about.
  Three kingis of strange regionis
  to thee are cumin with lusty rout.
  All drest with dyamantis,
  reverst with gold in ev'ry hem,
  sounding attoneis with a shout:
  Illuminare Jerusalem.

  The regeand tirrant that in thee rang,
  Herod, is exilit and his offspring,
  The land of Juda that josit wrang,
  and rissin is now thy richtous king.
  So he so mychtie is and digne,
  when men his glorious name does nem,
  heaven, erd and hell makis enclyning:
  Illuminare Jerusalem.

====

DAT STEERNDREIHERSLEED
 (Traditschonell, ut Oostfreesland)

  Hier kamen wi her mit unsen Steern;
  Wi söken dat Kindken van wiet un van feern.

  Wi quammen woll vör Herodes sien Döör;
  Herodes de König quam sülvenst dervör.

  Herodes de sprack der mit falsken Hart:
  ,,Wo is denn van dreen de Jüngst so swart?''

  ,,Dat he der so swart is, is uns woll bekannt;
  Dat kummt, dat wi reisen ut Mohrenland.''

  De Steern stunn still un röhr sück neet mehr;
  Doch was der en Teken van Gott den Heer.
    (De Steern steiht en Ogenblick still.)

  Nu tinkel man wieder du goldene Steern;
  Wi sünd jo kien Rieders, wi lopen so geern.

  0 Steern, du musst der neet stille stahn;
  Du musst der mit uns na Bethlehem gahn.

  Na Bethlehem, dat is ne heel moje Stadt;
  De Stadt, wor Maria mit hör Kindelein satt.

  Wo kleen is dat Kindje, wo groot is de Gott,
  De Himmel un Erde geschapen het.

  Nu langt uns arme Lüden en halv Mengel Beer,
  Wi sünd nu so dörstig un hebben nix mehr.

  ,,Uns is der kien Beer, so liggt hier noch Münt.''
  Ok geevt uns en Mettwust, de jeedeen uns günnt.
     (Nu kriegt se wat.)

  Wi wünsken de Buur en goldenen Wagen;
  Dann word hum't neet stuur in de Hemmel to jagen.

  Wi wünsken de Burintje en goldene Kroon
  Un tokamen Frohjohr en heel dicken Sohn.

  Wi wünsken de Grootknecht en heel breden Hoot
  Un tokamen Sommer de Maid to sien Bruut.

  Dat will wi jo schrieven up 'n Dreeliljebblatt.
  Un darmit gah wi wieder op en ander Patt.

***

SONG OF THE STAR WALKERS
(Traditional, Eastern Friesland Lowlands Saxon)
(Translation: R. F. Hahn)

  Here we are coming along with our star.
  We search for the Christ child from near and from far.

  At Herod's door did we then arrive.
  Herod, de king, himself stood out in front.

  Herod did speak with deception at heart,
  "Of the three, why is the youngest so black?"

  "That he's black, that we certainly know.
  It's because we've come from land of the Moors.

  The star stood still, and it made no more move.
  However, there was a sign from Lord God.
    (The star stops for a moment.)

  Now go on twinkling, you golden star!
  We are no riders; we love to walk.

  Oh, star, you must not stand still.
  You must go to Bethlehem with us.

  To Bethlehem, that is a very nice town,
  The town where Mary sat with her little child.

  How small is the baby! How great is the God
  Who has created heaven and earth!

  Now give us poor people a half measure beer!
  We are now so thirsty and have nothing left.

  ,,We don't have any beer. So here there's a coin.''
  Also give us a salami that no one will begrudge us.
     (At this point they receive a treat.)

  We wish the farmer a cart made of gold,
  So racing up into heaven won't be so hard for him.

  We wish the farmer's wife a crown made of gold
  And for next springtime a son nice and fat.

  We wish the main farmhand a hat nice and broad
  And for next summer that girl as his bride.

  We'll write this for you on a three-lily leaf.
  And thus we keep going on a different path.

====

The Christmas Story in Middle and Modern Lowlands Saxon (Low German):
BUGENHAGEN-BIBEL (1533): Evangelium S. Lucas: Dat Ander Capitel

Idt begaff syck öuerst to der tydt | dat ein bott van dem Keiser Augusto
vthginck | dat de ganze werlt geschattet worde. Vnde desse schattinge was de
aldererste | vnde schach tho der tydt | do Kyrenios Landtpleger jn Syrien
was. Vnde yderman ginck hen | dat he syck schatten lete | ein yder jn syne
Stadt. Do makede syck ock Joseph vp vth Galilea | vth der Stadt Nazareth |
jn dat Jödeschelandt | na der Stadt Dauid | dede hett Bethlehem | darumme
dat he van dem huse vn geschlechte Dauid was | vp dat he syck schatten lete
mit Marien syner vortruweden Frouwen | dede swanger was.
   Vnde alse se darsüluest weren | quam de tydt | dat se teelen scholde.
Vnde se teelde eeren ersten söne | vnde wandt en jn windel | vnde leede en
jn eine krübben | wente se hadden süs keen rum jn der herberge.
   Vnde dar weren herdes n der süluen yegen vp dem velde by den hütten | de
hodden des nachtes eere heerde. Vnde sü | de Engel des Heren trat tho en |
vnde de klarheit des Heren lüchtete vmme se | vnde se früchteden syck seer.
Vnde de Engel sprack tho en: Früchtet juw nicht | Seeth | yck vorkündige juw
grote Frowde | de allem volke wedderuaren wert | Wente juw ys hüden de
Heilandt gebarn | dede ys Christus de Here | in der Stadt Dauid. Vnde dat
hebbet thom teken. Gy werden dat kindt vinden jn windel gewunden | vnde jn
einer krübben liggende. Vnde also balde was dar by dem Engel de veelheit der
hemmelschen heerschare | de lauede Godt | vnde spreken: Eere sy Gade jn der
höghe | vnde Frede vp erden | vnde den minschen ein wolgeual.

***

NORDNEDDERSASSISCH ÖVERSETTEN |
NORTHERN LOWLANDS SAXON TRANSLATION (1981)
(Heinrich Kröger, Herausg./ed., Plattdüütsch Lektionar, Missionshandlung
Hermannsburg, 1981; S./p. 31) Evangelium nah Lukas 2, 1-14 (15-20)

    To düsse Tied wüür vun den Kaiser Augustus anorndt: All de Minschen
schüllen sik in de Stüürlisten inschrieven. Dit wüür ganz wat Nees to de
Tied, as Quirinius Syrien ünner sik harr. Un alltohoop güngen se loos un
lööten sik indręgen, jedereen dor, wo he herkaamen dę. So möök sik ok Joseph
up den Weg vun Galiläa ut de Stadt Nazareth nah Judäa, nah David sien Stadt,
de heet Betlehem, dorüm dat he vun David afstammen dę. He wull sik indręgen
laaten mit Maria, de harr he freet, de schüll Mudder warden.
   Un jüst as se dor wüüren, wüür her Tied rüm. Un se bröch ehren iersten
Sœhn to Welt un wickel em in Winneln un lę em in een Krüpp; süst wüssen se
narms hen mit em in dat Gasthuus.
   Un jüst in de Gęgend wüüren Schääpers buten up'n Fell'n, de passen nachts
up jümehr Veh up. Un mit eenmol stünn den Herrn sien Engel vör jüm, un den
Herrgott sien Glanz lüüch üm jüm rüm, un se verjöögen sik bannig. Un de
Engel sę to jüm: ,,Węst nich bang! Süh, ik bring jo'n groote Freid, de all
de Lüüd todacht is; för jo is vundaag de Heiland to Welt kaamen. Dat is
Christus, de Herr, in David sien Stadt. Un dor künnt ji't an sehn: Ji ward
dat Kind finn'n in Winneln wickelt un in'e Krüpp liggen.'' Un mit'n Maal
wüür bi den Engel dat ganze himmlische Heer. De lœben Gott un süngen: Loff
un Ehr do baben för unsen Herrgott un Fręden hier nerr'n up de Eer för de
Minschen, mit de he dat good meenen deit.

***

OOSTFAALSCH ÖVERSETTEN |
EASTPHALIAN LOWLANDS SAXON TRANSLATION
(Friedrich Wille, Einbeck, 1994)
(Heinrich Kröger, Herausg./ed., De Plattduitsche Baibel: Ne Psalmeniutwahl
un et Lukas-Evangelium, De Kennung, Beiheft 2, Soltau: Plattdüütsch in de
Kark, 1994, S./p. 27) Lukas 2
    Et begaff sek aver töo der Tait, dat en Geboot von'n Kaiser Augustus
iutging, dat alle Welt etellt weern solle. Düsse Volkstellung was de
allerierste un was in der Tait, wuu Cyrenius Landpleger in Syrien was. Da
ging jeder in saine Stadt, ümme sek indragen to laten. Auk Joseph von
Nazareth in Galiläa toog naa Judäa rupper, naa Bethlehem, de Gebuurtsstadt
von David, denn hei stamme iut'n Köingshiuse von David. In Bethlehem latt
hei sek inschraiben tesammen mit Maria, sainer Friue, dei swanger was.
   Just as se in Bethlehem wörrn, kamm de Tait forr de Gebuurt. Un Maria
brochte ühren iersten Sohn ter Welt. Se wickelen ne in Windeln un leggte ne
in ne Krübbe, weil se süst keinen Rium in der Harbarge harrn.
   In düsser Giegend wörrn Hiers up'm Felle bai den Gattern, dei bewaken 's
nachts ühre Heerde. Da kamm de Engel von'n Heern naa ühnen, un de Klaarheit
von'n Heern belüchte se. Se verjöogen sek bannig, aver de Engel sie töo
ühnen: Fürchtet jök nich, denn ek verkünnige jök graute Froide, dei et ganze
Volk glücklich maken weerd; denn jök is huite de Heiland geboren; hei is
Christus, de Heere, geboren in der Stadt von David. Un nühmet düt as Teiken:
Jai weret finnen et lüttje Kind, dat in Windeln ewickelt is un in ner Krübbe
lait. Un balle was bai den Engel ne graute himmlische Heerschaar. Se loben
Gott un sproken: Ehre sai Gott in der Höchte un Friehen up Eern un den
Minschen en Wollgefallen.

***

English (King James Bible, Luke 2:1-14):

And it came to pass in those days, that there went out a decree from Caesar
Augustus that all the world should be taxed. (And this taxing was first made
when Cyrenius was governor of Syria.) And all went to be taxed, every one
into his own city. And Joseph also went up from Galilee, out of the city of
Nazareth, into Judaea, unto the city of David, which is called Bethlehem;
(because he was of the house and lineage of David:) To be taxed with Mary
his espoused wife, being great with child.
   And so it was, that, while they were there, the days were accomplished
that she should be delivered. And she brought forth her firstborn son, and
wrapped him in swaddling clothes, and laid him in a manger; because there
was no room for them in the inn.
   And there were in the same country shepherds abiding in the field,
keeping watch over their flock by night. And, lo, the angel of the Lord came
upon them, and the glory of the Lord shone round about them: and they were
sore afraid. And the angel said unto them, Fear not: for, behold, I bring
you good tidings of great joy, which shall be to all people. For unto you is
born this day in the city of David a Saviour, which is Christ the Lord. And
this shall be a sign unto you; Ye shall find the babe wrapped in swaddling
clothes, lying in a manger. And suddenly there was with the angel a
multitude of the heavenly host praising God, and saying, Glory to God in the
highest, and on earth peace, good will toward men.

***

Dutch (Nederlands Staten Vertalings 1715 Bijbel):

En het geschiedde in diezelfde dagen, dat er een gebod uitging van den
Keizer Augustus, dat de gehele wereld beschreven zou worden. Deze eerste
beschrijving geschiedde, als Cyrenius over Syrie stadhouder was. En zij
gingen allen om beschreven te worden, een iegelijk naar zijn eigen stad. En
Jozef ging ook op van Galilea, uit de stad Nazareth, naar Judea, tot de stad
Davids, die Bethlehem genaamd wordt, (omdat hij uit het huis en geslacht
vanDavid was); Om beschreven te worden met Maria, zijn ondertrouwde vrouw,
welke bevrucht was.
   En het geschiedde, als zij daar waren, dat de dagen vervuld werden, dat
zij baren zoude. En zij baarde haar eerstgeboren Zoon, en wond Hem in
doeken, en legde Hem neder in de kribbe, omdat voor henlieden geen plaats
was in de herberg.
   En er waren herders in diezelfde landstreek, zich houdende in het veld,
en hielden de nachtwacht over hun kudde. En ziet, een engel des Heeren stond
bij hen, en de heerlijkheid des Heeren omscheen hen, en zij vreesden met
grote vreze. En de engel zeide tot hen: Vreest niet, want, ziet, ik
verkondig u grote blijdschap, die al den volke wezen zal; Namelijk dat u
heden geboren is de Zaligmaker, welke is Christus, de Heere, in de stad
Davids. En dit zal u het teken zijn: gij zult het Kindeken vinden in doeken
gewonden, en liggende in de kribbe. En van stonde aan was er met den engel
een menigte des hemelsen heirlegers, prijzende God en zeggende: Ere zij God
in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen.

***

Afrikaans ("Afrikaans Bybel (1933/1953)")

En in daardie dae het daar 'n bevel uitgegaan van keiser Augustus dat die
hele wêreld ingeskryf moes word. Hierdie eerste inskrywing het plaasgevind
toe Cirênius goewerneur van Sirië was. En almal het gegaan om ingeskryf te
word, elkeen na sy eie stad. En Josef het ook opgegaan van Galilêa, uit die
stad Nâsaret, na Judêa, na die stad van Dawid, wat Betlehem genoem word,
omdat hy uit die huis en geslag van Dawid was, om hom te laat inskrywe saam
met Maria, die vrou aan wie hy hom verloof het, wat swanger was.
   En terwyl hulle daar was, is die dae vervul dat sy moes baar; en sy het
haar eersgebore Seun gebaar en Hom toegedraai in doeke en Hom in die krip
neergelê, omdat daar vir hulle geen plek in die herberg was nie.
   En daar was herders in dieselfde landstreek, wat in die oop veld gebly en
in die nag oor hulle skape wag gehou het. En meteens staan daar 'n engel van
die Here by hulle, en die heerlikheid van die Here het rondom hulle geskyn
en groot vrees het hulle oorweldig. En die engel sê vir hulle: Moenie vrees
nie, want kyk, ek bring julle 'n goeie tyding van groot blydskap wat vir die
hele volk sal wees, dat vir julle vandag in die stad van Dawid gebore is die
Saligmaker wat Christus, die Here, is. En dit is vir julle die teken: julle
sal 'n Kindjie vind wat in doeke toegedraai is en wat in die krip lê. En
skielik was daar saam met die engel 'n menigte van die hemelse heërskare wat
God prys en sê: Eer aan God in die hoogste hemele en vrede op aarde, in die
mense 'n welbehae!
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20061220/529f22e0/attachment.htm>