Etymologie gothique pour "strava" ?
Егоров Владимир
vegorov at IPIRAN.RU
Wed Jun 28 06:36:00 UTC 2006
*******************
Hi to everybody!<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
No doubt that due to the Jordanes' explanation his strava upon a barrow (not around a pyre nor near a dead body) is a Slavic word meaning just something like meal. Furthermore, incredible looks the commonly accepted opinion that the Slavic word strava was loaned from Germanic, Gothic specifically. Note that the Germanic stem should be strau- (with variations of the endings) while the Slavic stem is trav-, with s- being a prefix. The stem trav- is very productive in the Slavic languages. A few examples from Russian (the list might be easily continued):
трава [trava] -- grass, herb (in particular a live-stock _meal_);
потрава [potrava] -- trampling down (when wild animals get into a vegetable garden);
травить [travit'] -- to poison (to feed with a poison);
стравить [stravit'] -- to set on to fight;
натравить [natravit'] -- to set on, to incite;
вытравить [vytravit'] -- to poison, to exterminate, to etch.
I do not know origins of the Slavic stem trav-, but in any case it is not derivative from Gothic straujan or any other Germanic stems with close meanings either.
Also, if it is of interest for somebody, I give my translation of the Russian text though the latter is almost a precise rendering of the Jordanes' Latin original:
"After he had been bemoaned with such a wail, they maid on his barrow the _strava_ (they themselves name it this way) followed by a huge banquet".
Vladimir
-----Original Message-----
From: gothic-l at yahoogroups.com [mailto:gothic-l at yahoogroups.com]On Behalf Of Budelberger, Richard
Sent: Monday, June 26, 2006 6:30 PM
To: Gothic-L
Subject: [gothic-l] Etymologie gothique pour "strava" ?
8 messidor an CCXIV (le 26 juin 2006 d. c.-d. c. g.), 15h54.
Anna Parzymies examine dans son ouvrage /Język protobułgarski -- Przyczynek/
/do rekonstrukcji na podstawie porównań turecki-słowiańskich/, Varsovie, 1994
(« La langue protobulgare – Contribution à sa reconstruction sur la base de comparaisons
turcoslaves ») les étymologies possibles du mot /strava/ cité dans les sources latines.
On excusera la médiocrité de la traduction française : c'est la mienne.
*II. Okres huński języka protobułgarskiego*
*1. Spojrzenie socjo-lingwistyczne na kontakty słowiańsko-huńskie*
*2. Zapożyczenia z języka hunów*
/Strava/
Jedyne appelativum huńskie, wymienione w dziele Jordanesa /Getica/ (*),
jest także wyrazem słowiańskim. W języku polskim /strawa/ oznacza „jedzenie”,
„potrawa” (…).
Na temat tego wyrazu nagromadziła się pokaźna literatura autorstwa zarówno
slawistów i germanistów, jak i turkologów ²². Slawiści i germaniści proponując
odpowiednią etymologię słowiańską i gocką, starają się udowodnić, że wyraz
ten został przez Hunów zapożyczony od Słowian lub od Gotów.
*Uwarunkowania kulturowe*
(…)
*Uwarunkowania językowe proponowanych etymologii*
Zobaczymy, jak sprawa przedstawia się od strony językowej. W tym celu
podam najpierw istniejące etymologie z uwagami, które one wywołują.
*Etymologia gocka*. Zarówno w gockim, jak i w innych językach germańskich
wyraz /strava/ nie jest odnotowany. Wywodzi się go od stisl. /strā/, stniem. /strō/,
anglsas. /streaw/ „słoma”. Wychodząc od gockiego czasownika /straujan/ „ausbreiten”,
„streuen” (rozłożyć) zrekonstruowano znaczenie „Gerüst, Scheiterhaufen” (ognisko
pogrzebowe w kształcie łoża) ³¹. Niewątpliwie ta rekonstrukcja wiąże się z obrzędem
pogrzebowym, ale innego typu (kremacja) niż to było praktykowane u Hunów, którzy
grzebali swoich zmarłych. Rekonstrukcja germańska ma więc mało wspólnego z wyrazem
/strava/ Jordanesa, którego znaczenie wyjaśnił on jako „co(m)essatio, ōnis” (uczta) i jeszcze
mniej ze słowiańskim znaczeniem tego wyrazu (jedzenie), który w ujęciu gockiej etymologii
powinien być również zapożyczeniem germańskim.
*Etymologie słowiańskie*. (…)
*Etymologia turecka*. (…)
*Propozycja etymologii huńsko-protobułgarskiej*. (…)
* « postquam talibus lamentis est defletus, /stravam/ super tumulum eius quam appellant ipsi
ingenti commessatione concelebrant », /Getica/, XLIX, 258. « После того как был он оплакан
такими стенаниями, они справляют на его кургане /страву/ (так называют это они сами),
сопровождая ее громадным пиршеством. »
²² K. Dąbrowski, /Hunowie europejscy/, s. 114, w : K. Dąbrowski, T. Nagradzka-Majchrzyk,
E. Tryjarski, /Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie/, Wrocław 1975.
L. A. Gindin, /K chronologii i charakteru slavjanizacii karpato-balkanskogo prostranstva (po/
/lingvističeskim i filologičeskim dannym)·/, w : /Formovanie rannefeodal’nych slavjanskich narodnostej/,
Moskva 1981.
³¹ J. Grimm, /Über der Verbrenen der Leichen/, „Kleinere Schriften”, Berlin 1868, II, s. 37.
*II. La période hunnique de la langue protobulgare*
*1. Regard socio-linguistique sur les contacts slavo-hunniques*
*2. Emprunts à partir de la langue des Huns*
/Strava/
Un /appelativum/ hunnique mentionné dans l’ouvrage de Jordanès, les /Getica/ (*), est aussi
un mot slave. En polonais /strawa/ signifie « nourriture », « mets » (…).
Il existe sur ce mot une littérature considérable due aux slavistes et germanistes comme aux
turcologues²². Les slavistes et les germanistes, en proposant comme réponse une étymologie
slave et gothique, s’efforcent de démontrer que ce mot a été emprunté par les Huns aux Slaves
ou aux Goths.
*Contraintes culturelles*
(…)
*Contraintes linguistiques des étymologies proposées*
Examinons comment l’affaire se présente du point de vue linguistique. Dans ce but, je donne
tout d’abord les étymologies proposées, et les réserves qu’elles inspirent.
*Étymologie gothique*. Le gothique, comme les autres langues germaniques, n’offre pas
d’attestation du mot /strava/. On le fait venir du vieil-islandais /strā/, vieil-allemand /strō/,
anglosaxon /streaw/, « paille », dérivé du verbe gothique /straujan/, « ausbreiten », « streuen »,
/répandre/, de sens reconstruit « Gerüst, Scheiterhaufen », /bûcher funéraire en forme de lit/ ³¹.
Sans aucun doute, cette reconstruction est liée à une cérémonie funéraire, la crémation, mais
d’un autre type que celle pratiquée par les Huns, qui enterraient leurs morts. La reconstruction
germanisante a peu en commun avec la /strava/ de Jordanès, qu’il commente par « co(m)essatio, ōnis »,
/banquet/, et encore moins avec le sens, /nourriture/, de ce mot slave qui, dans l’optique d’une étymologie
gothique, doit être également un emprunt germanique.
*Étymologies slaves*. (…)
*Étymologie turque*. (…)
*Proposition d’une étymologie hunnico-protobulgare*. (…)
* « postquam talibus lamentis est defletus, /stravam/ super tumulum eius quam appellant ipsi ingenti
commessatione concelebrant », /Getica/, XLIX, 258. « Après l’avoir ainsi pleuré, ils célèbrent sur
son tumulus par un immense festin ce qu’ils appellent la /strava/. »
Note : Il existe un peuple cité par Pline l'Ancien parmi d'autres riverains de la mer Caspienne,
/Histoires naturelles/, VI, 46 – « mox gentes Tapyri, Anariaci, _Staures_, Hyrcani » – non évoqué par
Anna Parzymies ; j'ignore s'il peut y avoir un lien entre /st-r-av-a/ et /St-au-r-es/.
[Non-text portions of this message have been removed]
------------------------ Yahoo! Groups Sponsor --------------------~-->
Great things are happening at Yahoo! Groups. See the new email design.
http://us.click.yahoo.com/TISQkA/hOaOAA/yQLSAA/wWMplB/TM
--------------------------------------------------------------------~->
You are a member of the Gothic-L list. To unsubscribe, send a blank email to <gothic-l-unsubscribe at egroups.com>.
Yahoo! Groups Links
<*> To visit your group on the web, go to:
http://groups.yahoo.com/group/gothic-l/
<*> To unsubscribe from this group, send an email to:
gothic-l-unsubscribe at yahoogroups.com
<*> Your use of Yahoo! Groups is subject to:
http://docs.yahoo.com/info/terms/
More information about the Gothic-l
mailing list