LL-L: "Language varieties" LOWLANDS-L, 30.JUN.2001 (03) [D]

[Lowlands-L]

======================================================================
 L O W L A N D S - L * 30.JUN.2001 (03) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Web Site: <http://www.geocities.com/sassisch/rhahn/lowlands/>
 Rules: <http://www.geocities.com/sassisch/rhahn/lowlands/rules.html>
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Server Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
=======================================================================
 A=Afrikaans, Ap=Appalachean, D=Dutch, E=English, F=Frisian, L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German), S=Scots, Sh=Shetlandic, Z=Zeelandic (Zeeuws)
=======================================================================

From: frank verhoft <frank_verhoft at yahoo.com>
Subject: Language varieties

Beste Laaglanders

Vooreerst van harte bedankt voor de antwoorden en
commentaren op mijn mail dd. 27-6 ivm de zgn.
tussentalen. Bedankt ook voor de informatie
omtrent/discussie over
Hoogduits-Missingsch-Nedersaksisch. Met veel interesse
en genoegen heb ik de mails gelezen en gesmaakt.

Toch vind ik het nodig hierop te reageren en extra
vragen te stellen.

Mijn betoog en vragen waren grotendeels geïnspireerd
door enkele hoofdstukken uit het boekje "Language
Myths" (samengesteld door Bauer en Trudgill, Penguin
Books) en meer bepaald "The media are ruining
English", "Bad grammar is slovenly" en "Children can't
speak or write properly any more". Het boekje is vrij
inleidend en dus oppervlakkig, maar rekenent
desalniettemin terdege af met tal van mythes en
populaire misvattingen i.v.m. omtrent taal en
taalgebruik, wat m.i. meer zegt over die soms
hardnekkige "taalmythes" dan over het boekje zelf. Uit
de inleiding haal ik het volgende: "Crucially for this
book, some of the recurrent themes show the ways in
which the beliefs of linguists about language may
differ from the beliefs held in a wider community. We
are agreed that all languages and dialects are complex
and structured means of expression and perception, and
that prejudices based on the way other people speak
are akin to racism and sexism." (p.xvii).
Verder vond ik ook het boek "Taaltrots. Purisme in een
veertigtal talen" (red. Van der Sijs, Uitg. Contact)
heel leerzaam.

Frans Vermeulen schreef:
"Ieder weldenkend mens die begaan is met zijn eigenste
standaardtaal of gewesttaal streeft naar een bepaalde
taalzuiverheid. "

In de eerste plaats ben ik geïnteresseerd in de
dagdagelijkse taalsituatie, met de taal zoals die
gesproken wordt, en niet zoals ze gepropageerd wordt.
Met de reële toestand in een taalgemeenschap, en niet
met een ideale, of beter, ideële, of nog beter,
irreële.
In de tweede plaats vind ik een term als
"taalzuiverheid" vanuit een puur wetenschappelijk
taalkundig en linguistisch oogmerk een holle en lege
term, overgeëmotioneerd en dus onbruikbaar en
onhanteerbaar. Zeker als die term niet nader wordt
ingevuld en bepaald. Taalzuiverheid lijkt mij een even
relevant begrip in de taalkunde als rassenzuiverheid
in de (menselijke) biologie. En NEE, dit is geen
platvloerse en grove insinuatie aan wiens adres dan
ook, noch een laffe slag onder de gordel, enkel maar
een vergelijking.
In de derde plaats heb ik nog nooit een eenduidige
dialectkaart gezien, wat mij doet vermoeden dat
"zuivere streektalen" ofte dialecten ook een mythe
zijn.
Ten vierde: over welke *zuivere standaardtaal* hebben
wij het dan? Het AN, die (historische) mengeling van
Vlaamse, Brabantse, Hollandse elementen, plus
Ingweoonse ("kustnederlandse") en Limburgse,
Nedersaksische? Zou het kunnen dat het AN een
(succesvolle) en eerder kunstmatige tussentaal is die
door externe, politieke en economische omstandigheden
als norm is gaan gelden? Het AN, een taal die zoals
elke taal in de loop der tijden beïnvloed is geworden
door andere talen, vooral dan, maar niet uitsluitend,
op lexicaal niveau, zoals het Hoogduits, Engels,
Grieks, Italiaans, Frans, Turks, Javaans, Latijn,
Japans, Chinees, Jiddisch... (twee willekeurige
pagina's (t.w. 336-337) uit het Van Dale Etymologisch
woordenboek). Of moeten we, om de zuiverheid te
bewaren, ook op zoek gaan naar alternatieven voor
"slagroom", "roofmoord" en "uitgerekend", alle drie in
se Germanismen?

Zuiverheid veronderstelt normen, en welke normen
gelden er in het Nederlands? De verschillende
grammatica's van het Nederlands en de schoolboeken die
ik geraadpleegd heb, recente, oudere en historische,
gaan allemaal uit van "zuiver" taalgebruik, geldend
voor de periode waarin ze zijn uitgegeven, maar zijn
de verschillen over de jaren heen te wijten aan
"taalverloedering" of taalverandering? Heeft men bij
het afschaffen van bijvoorbeeld de naamvallen in de ST
een taalmisdaad begaan (de naamvallen die trouwens
enkele eeuwen daarvoor ook maar vrij artificieel zijn
(her)ingevoerd, naar Latijns voorbeeld), of heeft men
zich geschikt naar een reële en
veranderende/veranderde taalsituatie?

Joris De Sutter schreef:
"Het goede aan de zaak is dat Vlaanderen en Nederland
samen afspraken maken over de grammatica en spelling
van het Nederlands. Dat bevordert de eenheidstaal."

Bij mijn weten worden er geen harde normerende
afspraken gemaakt wat grammatica (en uitspraak)
betreft, en ik heb ook de indruk dat de vraag om een
eenheidstaal vooral vanuit Vlaamse hoek komt. Enkel de
spelling wordt over de grenzen heen gereguleerd in de
Woordenlijst Nederlandse Taal, en dan nog op zo'n
knullige en halfslachtige manier dat de redactie van
Van Dale bij de 12de herziene druk van "den Dikke" een
addendum heeft moeten uitgeven met correcties op het
Groene Boekje, namelijk voor die woorden waarbij de
redactie van het WNT ingaat tegen de spellingsregels
vooraan in hun eigen publicatie.
De ANS noch Van Dale pretenderen normatief te werk te
gaan, enkel descriptief, in schril contrast met vele
gebruikers van deze, euh, "standaardwerken". Ook het
Spectrum Uitspraakwoordenboek is op geen enkel moment
normerend, maar beschrijvend, en besteed voldoende
aandacht aan uitspraakvariaties.
Het is niet een linguïst of wie dan ook die
voorschrijft dat "lopen, ik loop, wij lopen" 'correct'
taalgebruik is, - de taalgebruikers regelen dat zelf
wel -, terwijl in bepaalde taalgemeenschappen "ik
hebbe" niet als fout of verloedering wordt aanzien,
noch "die tafel wat ek gekoop het". Ik heb godzijdank
nog nooit moeten lezen dat Afrikaans ontstaan is door
een verloederend (Nederlands) taalgebruik.

Welke eenheidstaal? Die met het Hollands accentje?

Joris De Sutter:
"Het spijtige is dat de Nederlandse media te veel dat
"Hollandse" accentje bezigen."

Nee dus... welke dan wel? Die van Bavo Claes,
Christina Van Geel en Martine Tanghe (VRT)? Die van
Mister Van den Brande, Hugo Claus of Piet Piryns
(resp. politicus, auteur, journalist), of de
verinnoverende verhaspelerende taalmengelmikmakmoes
van een De Croo (gerespecteerd Minister van Staat en
taalmysticus)?

Uiteraard vind ik het ook prettig, maar vooral
gemakkelijk dat er één spellingsnorm bestaat voor
Noord en Zuid, maar dat neemt niet weg dat (a)
spelling slechts secundair is en (b) de verschillen
groter worden, of beter gezegd, dat er steeds meer
verschillen ontstaan. Niet in het minst omdat de
Vlaamse tendens om vast te houden aan de spelling (de
zgn. spellinguitspraak) niet gevolgd wordt door onze
Noorderburen. Eerder dan te lamenteren over "feeile
innovààtsies" en het stemloos uitspreken van wat
oorspronkelijk stemhebbende consonanten waren, om maar
iets te noemen, kijk ik uit naar een beschrijving van
de "Hollandse klankverschuiving", waarvan wij als het
ware directe getuigen zijn.

Taalkundige primeuren zijn er m.i. in de media zelden
of niet te vinden, een enkele uitzondering niet te na.
Ik heb de indruk dat de media gewoon als taalkundige
spiegels functioneren, en een taalkundige realiteit
reflecteren. Is het trouwens wel de taak van de media
om regels op te leggen?

Een wat mij betreft leuk en inspirerend citaat uit het
eerder vermelde boek "Language myths" lijkt mij een
(even) gezonde en een (even) weldenkende houding:
"English, like any other tongue, maintains its own
patterns and keeps itself organized: a language, like
a thermostat, regulates itself constantly. Some
inbuilt property in the human mind maintains all
languages, everywhere". Een beetje vaag, maar toch
productief uitgangspunt, lijkt mij. In plaats van
verwoede pogingen te doen om een taalzuiverende
regendans uit te voeren of op een andere manier het
taalklimaat te beïnvloeden, kijk ik liever naar de
veranderingen op de thermostaat. Wat niet wegneemt dat
meningen over deze materie mij ten zeerste
interesseren.

Frans Vermeulen:
"Wie een vreemde taal leert betracht ook in deze taal
een bepaalde zuiverheid en onderscheid aan
te houden."
"Voor de grotere talen geen enkel probleem dus, men
staat zelfs in bewondering voor de gezonde taaldrift
van de bijvoorbeeld de Fransen en de Engelsen, maar
waar het gaat om de eigen taal en de eigen
gewesttalen, dan wordt er langs bepaalde zijde heftig
en verontwaardigd gesteigerd; hun vrijheid van
taalverloederen wordt dan blijkbaar aangetast?"

Welke zuiverheid stelt u voor voor pakweg het Engels?
Het zgn. SAE (Standard American English) en Network
Standard voor het Amerikaans Engels? Voor de problemen
hierrond verwijs ik graag door naar Wolframs "American
English" (Blackwell, o.a. pp.282 e.v.). Of het RP
(Received Pronunciation) voor het Brits Engels, het
zgn. BBC-Engels, dat bij mijn weten wel de norm is in
het onderwijs op het continent, maar dat ik nog maar
zelden gehoord heb op de Britse eilanden. Wat mij
steeds aan het Brits en Amerikaans Engels is
opgevallen, is het gebrek aan een centrale norm (in
contrast met een Academie Française), en het bijna
volledige gebrek aan inhibitie bij het spreken van de
locale variant of het eigen idioom.
En oh, waarom zou ik mij belachelijk moeten weten
wanneer een Amerikaan mij zegt dat ik een eerder Brits
accent heb, en een Engelsman beweert dat mijn accent
nogal Amerikaans klinkt? De hoop om Britser te klinken
dan the Queen Mother heb ik al lang opgegeven, maar
dat zal mij niet beletten om ongeneerd mijn onzuiver
Engels te blijven gebruiken om te communiceren.

Frans Vermeulen:
"Streven naar meer kennis en doelmatig taalgebruik
staat regelrecht tegenover de taalslordigheid die men
iedere dag door de strot geduwd krijgt. Hoelang zullen
de verantwoordelijken voor deze efficiëntietartende
ontsporing verder hun afbraakwerk mogen verderzetten?
En hoelang zal de belastingbetaler dit blijven slikken
zonder dat de aanstichters aan gezichtverlies lijden?"

Als defenestratie van het TV-toestel u geen goede
oplossing lijkt, is er nog steeds dat knopje rechts
onderaan :-)). Heb ik ook gedaan, vandaar dat ik tijd
genoeg heb jullie lastig te vallen met mailtjes. Radio
1 lijkt mij trouwens een goede taalkuur annex
-remedie, waarmee ik gewoon maar wil zeggen dat ik AN
ook apprecieer, maar dat ik geen waardeoordeel wil
vellen over niet-AN.

Afbraakwerken, verloedering? Wat wordt er
gemolesteerd? En veronderstelt "doelmatig taalgebruik"
een efficient gebruik van het AN zoals het
gesproken/gepropageerd wordt anno _nu_? Dit gaat naar
mijn gevoel in tegen het feit dat talen veranderen.

Joris De Sutter:
"Het "Diets" dat vroeger gesproken werd is ook
geëvolueerd naar wat we nu spreken, dus waarom treuren
dat het Nederlands een levende taal is??"

Inderdaad, en "diets" betekende oorspronkelijk "taal
van het volk", ruimschoots stammend uit het
pre-Taalunietijdperk - en "levend" veronderstelt
veranderingen, afwijkingen van wat eens als norm gold
of als norm gehanteerd werd. Blijkbaar is er niets
relatiever dan een taalnorm?

Frans Vermeulen:
"Leve de bevordering van de onderscheidende
taalzuiverheid ten bate van de jongere generaties die
nood hebben aan klare regels en klare voorbeelden!
"Onze taal is een cultureel erfgoed dat we zo gaaf en
dienstbaar mogelijk moeten trachten over te dragen
op onze nageslachten in het belang van de algemene
beschaving en kennisoverdracht."

Eerlijk gezegd denk ik dat er au fond niemand écht
nood heeft aan klare regels en klare voorbeelden, en
dat die nood wordt opgelegd. Terecht misschien in
sommige gevallen, absurd in andere. OK, ik overdrijf
misschien een beetje.
Talen en taalgemeenschappen reguleren zichzelf;
correct en incorrect taalgebruik zijn, evenals "klare
regels en klare voorbeelden" vrij diffuse en
tijdsgebonden begrippen. Wat door sommigen
verloedering wordt genoemd, is voor anderen een
aanwijzing van taalevolutie, m.i. een menselijk al te
menselijk, natuurlijk en universeel proces en een
teken dat een taal springlevend is. Ik ben er vrij
zeker van dat mijn nageslacht - extreem gesteld - een
ander soort Nederlands zal spreken dan ik nu, en als
men tegen dit tempo blijft sakkeren op de spelling,
ook nog eens anders zal schrijven. Misschien zal ik
dan ook wel van leer trekken tegen de "algemene
taalverloedering", alhoewel ik me nu nog sterk houd
dat ik eerder geïnteresseerd zal blijven in de
veranderingen.

Met vriendelijke groeten,

Frank Verhoft

==================================END===================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=======================================================================
 * Please submit contributions to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Contributions will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
=======================================================================