LL-L "Syntax" 2002.08.21 (03) [D/Z]

[Lowlands-L]

======================================================================
 L O W L A N D S - L * 21.AUG.2002 (03) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
 Web Site: <http://www.lowlands-l.net> Email: admin at lowlands-l.net
 Rules & Guidelines: <http://www.lowlands-l.net/rules.htm>
 Posting Address: <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>
 Server Manual: <http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html>
 Archive: <http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html>
=======================================================================
 A=Afrikaans Ap=Appalachian D=Dutch E=English F=Frisian L=Limburgish
 LS=Low Saxon (Low German) S=Scots Sh=Shetlandic Z=Zeelandic (Zeeuws)
=======================================================================

From: "Marco Evenhuis" <evenhuis at zeelandnet.nl>
Subject: LL-L "Syntax" 2002.08.20 (02) [D]

Jarich Hoekstra schreef:

> In v.d. Broecke-De Man & Francke, Dialecten van Walcheren (1987) vond ik
> de volgende zinnen:
>
> J' oa t'r de deure nie fò uut nôôdug, je kon 't oal tuus doe (blz. 204)
> 't was wèrrem en j' oa d'r hlad nie uut nôôdug, j'oa oalles an bôôrd!
> (blz. 98)
>
> In het Zeeuws kan HEBBEN + NIET de betekenis 'niet hoeven' hebben,
> vergelijk bijvoorbeeld ook:
>
> Má 't grôôte voordêêl was, j'oa 't nie mì in de pit uut te spoelen (blz.
> 206)
>
> In de eerste twee zinnen wordt HEBBEN + NIET echter gecombineerd met een
> curieus NODIG.
>
> Ik zou de lezers van deze lijst, in het bijzonder misschien de Zeeuwen,
> willen vragen of ze deze of soortgelijke constructies met NODIG uit hun
> dialect kennen.

Deze constructies zijn in het Zeeuws (zeker ook zonder
'nodig') zeer gebruikelijk. Voorbeelden te over:

Binst a 'k an 't werk bin, è 'k nie mì op de guus te passen;
die zitte noe den 'êlen dag bie buure.
Ie ei 'ier nie mì in 't café te kommen; de leste keer was n
zò zat at n d'r glad agressief van wier.

Ook zonder niet:

Je ao mae te roepen of ze kwaeme a mee koffie an

De specifieke manier waarop _nôdig_ in de twee genoemde
voorbeelden gebruikt wordt (als ik me niet vergis in deze
constructie altijd/meestal met _uut_ in de zin van ergens uit
stappen, naar buiten gaan), is echter minder algemeen gang-
baar. Vooral oudere mensen gebruiken de constructie echter
nog wel. _Nôdig_ zou in dit verband vertaald kunnen wor-
den met 'persé'. De zinsconstructie blijft evenwel 'curieus'.

> Ik ben in deze constructie geinteresseerd vanwege een verbinding met
> NODIG in het Westerlauwers Fries, waar ik me op dit moment mee bezighou.
> Het gaat om voorbeelden als
>
> Hja wiene nedich wat te fertsjinjen
> lett. ze waren nodig wat te verdienen
> = ze moesten (nodig) wat verdienen
>
> Hier betekent de combinatie van ZIJN + TE-INFINITIEF + NODIG zoveel als
> '(nodig) moeten'.
>
> Ik ben benieuwd of dergelijke NODIG-constructies ook in andere
> Laaglandse dialecten voorkomen.

Deze contsructie komt in het Zeeuws ook wel voor,
al moet erbij gezegd worden dat ík deze in elk geval
niet vaak (meer) hoor. Behalve zijn+te-inf+nodig
komt de constructie ook voor als zijn+substantief+
nodig (an):

Da dek is nôdig an pannen
Buure Jannie is nôdig an een nieuw wasmachien
De guus waere nôdig naer 'uus te gaen, anders
zoue ze te laete weze vo den eten.

In het Nederlands zou in de eerste twee gevallen
de zin besloten worden met het woordje 'toe'. In
het Zeeuws hoor je tegenwoordig nauwelijks anders
meer, maar constructies zonder 'toe' waren vroeger
wel algemeen gangbaar.
De constructie in de derde zin komt tegenwoordig
ook minder vaak voor, maar zal menig Zeeuws niet
onbekend of ongewoon in de oren klinken.

Mee groetenisse uut 't zuudwesten,

Marco

==================================END===================================
 You have received this because your account has been subscribed upon
 request. To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l"
 as message text from the same account to
 <listserv at listserv.linguistlist.org> or sign off at
 <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
=======================================================================
 * Please submit postings to <lowlands-l at listserv.linguistlist.org>.
 * Postings will be displayed unedited in digest form.
 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
   to be sent to <listserv at listserv.linguistlist.org> or at
   <http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html>.
 * Please use only Plain Text format, not Rich Text (HTML) or any other
   type of format, in your submissions
=======================================================================