LL-L "Delectables" 2004.01.30 (05) [A/D]

[Lowlands-L]

======================================================================
L O W L A N D S - L * 30.JAN.2004 (05) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
http://www.lowlands-l.net * lowlands-l at lowlands-l.net
Rules & Guidelines: http://www.lowlands-l.net/index.php?page=rules
Posting Address: lowlands-l at listserv.linguistlist.org
Server Manual: http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html
Archives: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-8) [Please switch your view mode to it.]
=======================================================================
You have received this because you have been subscribed upon request.
To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
text from the same account to listserv at listserv.linguistlist.org or
sign off at http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================
A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) N=Northumbrian
S=Scots Sh=Shetlandic V=(West)Flemish Z=Zeelandic (Zeêuws)
=======================================================================

From: Fred van Brederode <f.vanbrederode at home.nl>
Subject: LL-L "Semantics" 2004.01.28 (02) [A/E]

==
From: Elsie Zinsser <ezinsser at simpross.co.za>
Subject: LL-L "Semantics" 2004.01.25 (03) [E]

Dag almal,

Dit is 'n interessante onderwerp.
>examples in which a word reflect local conditions and speakers
disregard its etymology when it is use to
>refer to non-local or changed equivalents.

'Middagete' is vir meeste Afrikaners op plase 'n gekookte maaltyd
(vleis, rys, aartappels, groente, nagereg).
Stedelinge het die gebruik na Sondae verskuif. As jy dus op Sondag na
'middagete' uitgenooi sou word, kan jy tamaai bakke kos verwag!

Groete,
Elsie Zinsser
==

Het blijft altijd een feest van herkenning. Zoals zo vaak is de situatie,
zoals Elsie die hier beschrijft, in het Afrikaans erg vergelijkbaar met die
in het Nederlands.
Traditioneel bestaat het middageten uit 1) soep 2) aardappelen, groenten en
een stukje vlees en 3) een toetje (pap, pudding, fruit).
Ontbijt bestaat uit brood met vaak zoet beleg. Avondeten is opnieuw brood,
maar dan met kaas of vleeswaar. Mogelijk een boterham met zoet als laatste.
In beide gevallen met thee of melk. Ontbijt en avondeten lijken dus veel op
elkaar. 's Avonds wordt er wel meer gegeten.
Het middageten heet ook wel "warm eten". In tegenstelling tot de andere
maaltijden is dit immers de enige maaltijd met iets warms. "Warm eten" is
denk ik een nog belangrijker onderscheidende uitdrukking in het Nederlands
dan middag- of avondeten.
Als de omstandigheden daar aanleiding toe geven dan kunnen de maaltijden wel
eens worden omgedraaid. Moeder is bijvoorbeeld een dagje weg, vader en de
kinderen moeten dan maar "brood eten". Het koken wordt dan naar de avond
verplaatst. Om die situatie duidelijk te maken kun je zeggen dat we " 's
avonds warm eten". Maar ook dat we " 's avonds middageten". Drie keer per
dag brood eten is onbehoorlijk. Als goed huismoeder doe je dat je gezin niet
aan. Er is altijd een keer warm of middageten.

Deze situatie en manier van zeggen, geldt vooral voor de jaren 50 en 60.
Toen kwamen de huisvaders "tussen de middag" thuis om warm te eten. Als ze
geluk hadden met wat vlees. In de jaren vijftig was het betrekkelijk gewoon
om alleen op woensdag (gehaktdag) en op zondag vlees te eten. Ik ben van
1951 en ik heb daar zelf nog wat herinnering aan. Dit was algemeen het
geval, niet alleen op de boerderij. Daar is het vaak nog steeds zo (alleen
niet meer zo karig).
Tegenwoordig hoor ik alleen van oudere mensen nog dat ze 's middags warm
eten. De lange reistijden naar en van het werk maken dat thuiskomen in de
middagpauze praktisch onhaalbaar is. Ook de organisatie van het werk zorgt
ervoor dat we meer kantoorgebonden zijn. Warm eten doen we tegenwoordig
vrijwel alleen nog 's avonds. En, inderdaad, soms met een uitzondering voor
de zondag.
Een opmerking dat het middageten naar de avond verplaats wordt, zal echter
niet meer door iedereen goed worden begrepen.
Het aardige is dat de goed uitgeruste bedrijfsrestaurants tegenwoordig vaak
complete (warme) maaltijden bereiden. Daar wordt gretig gebruik van gemaakt.
Ik heb menigeen horen zeggen dat hij daar gebruik van maakte omdat hij dan
's avonds niet meer hoefde te koken. Hij heeft dan immers al warm gegeten.

Ik voeg hier buiten het onderwerp nog aan toe dat het menu ook sterk is
aangepast. Nederlanders eten tegenwoordig van alles wat de wereld biedt en
vrijwel elke dag ook vlees. Het traditionele aardappelen-groeten-vlees is
echter onverwoestbaar. "Buiten de deur eten" is erg populair. Volgens
onderzoek zijn vooral de Chinese restaurants gewild. Daar eten de
Nederlanders overigens dan vooral Indonesisch. Toen ik afgelopen maand in
Indonesië was konden wij de gerechten niet alleen herkennen, maar vaak ook
nog met de juiste Indonesische naam benoemen.

Groeten,
Fred van Brederode

----------

From: R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Delectables

Meyr or min so, as Fred dat baven beschreev’, is dat ook in
Nourddüytschland, man [maar] söyte saken [zoete zaken] wardt ’s morgens tou
d’n “vröystük” or tou dey “vröyköst” (Joun “ontbijt”/”ontbyt”) nich eten.
(Tradytschonel sünd dey Nourddüytschen in ’t geheyl keyn “sukkersnuten” as
dey “Hollanders” dat sünd.  (Myn lütste süster is ’n uutnaam [uitzondering].
Sey schul up dey annere syd vun dey grenss bouren syn.)

> Om die situatie duidelijk te maken kun je zeggen dat we " 's

> avonds warm eten". Maar ook dat we " 's avonds middageten".

Lyk so segt wy dat ook, toumeyrst “('s) avends warm eten”.

> Deze situatie en manier van zeggen, geldt vooral voor de jaren 50 en 60.
> Toen kwamen de huisvaders "tussen de middag" thuis om warm te eten.
> Als ze geluk hadden met wat vlees.

Ook düt is lyk so as by us touhuus’.  Keyn wunner, dat myn vadder syk mayst
as touhuus’ vöyl, as hey vör ’n stoot in “Holland” arbayd’.

> Een opmerking dat het middageten naar de avond verplaats wordt,
> zal echter niet meer door iedereen goed worden begrepen.

Ja, ja.  Dat sware eten kort vör dey slapenstyd is ook heyl un deyl nich
goud vör d’n stofwessel [stofwisseling, metabolisme].  In olde tyden eten
dey “lütten” minschen dey swaarste maaltyd ’s morgens, *vör* dat warken in
dey velder, un ’s avends geev’ dat bloots den wat tou eten, wen vör d’n
toukamenen morgen noug in ’t huus was, vaken bloots ’n “milksup” mit
grysmeel or havergrüt [havermoutpap].

Bedankt, Fred!

Kumpelmenten,
Reinhard/Ron

================================END===================================
* Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
* Postings will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
  to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at
  http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================