LL-L "Etymology" 2005.05.18 (06) [D/E]

[Lowlands-L]

======================================================================
L O W L A N D S - L * 18.MAY.2005 (06) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
http://www.lowlands-l.net * lowlands-l at lowlands-l.net
Rules & Guidelines: http://www.lowlands-l.net/index.php?page=rules
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org or lowlands-l at lowlands-l.net
Commands ("signoff lowlands-l" etc.): listserv at listserv.net
Server Manual: http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html
Archives: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-8) [Please switch your view mode to it.]
=======================================================================
You have received this because you have been subscribed upon request.
To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
text from the same account to listserv at listserv.linguistlist.org or
sign off at http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================
A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) N=Northumbrian
S=Scots Sh=Shetlandic V=(West) Flemish Z=Zeelandic (Zeêuws)
=======================================================================

From: Henno Brandsma <hennobrandsma at hetnet.nl>
Subject: LL-L "Etymology" 2005.05.18 (01) [D/E/LS]


  From: Luc Hellinckx <luc.hellinckx at pandora.be>
  Subject: Etymology

  Beste Ron (en anderen),

  Regarding n-deletion in Dutch, I would like to show you the article that
Dr.
  M. Schönfeld wrote in his book: "Historiese grammatika van het
Nederlands".
  OK, it dates back from 1932, but Schönfeld was certainly an authority in
the
  field of linguistics. Unfortunately, it was written in Dutch. Here
follows:

  Lange vokalen, ontstaan uit korte + nasaal voor scherpe spirant.

  a. In 't ogm. hadden zich dergelike vokalen al vroegtijdig vóór de ?
  ontwikkeld; b.v. got. brahta, þreihan, þuhta; zie daarvoor §§ 4,7, 9.


Typisch is wel dat het Fries dan de Invaeoonse o-klank heeft, die ook
nog in het Hollands en een deel van Utrecht voorkomt. Bv "tocht" (< þuhta)
Nl. dacht, en "brocht" (ipv Nl bracht).


  b. In tegenstelling tot dit alle germaanse dialekten omvattend en dus in
  gemeen-germ. tijd vallend verschijnsel had hetzelfde vóór f plaats in 't
  owgm. behalve in 't ohd. Het bekendste voorbeeld hiervoor is: ndl. vijf,
  eng. five (oorspr. de verbogen vorm), fri. fiif: got. fimf, hgd. fünf.
  Evenzo b.v. os. haf 'lam': got. hamfs; ndl. zacht (met later verkorte
  vokaal: §29): hgd. sanft.


Wfr: sêft.


  c. In tegenstelling tot het onfrk. en het ohd. verdwijnen de nasalen in 't
  os., ofri. en ags. (dus in de zgn. invaeoonse dialekten) ook voor þ en s
  onder rekking van de voorafgaande vokaal; vandaar b.v. eng. mouth, other,
  tooth; us, goose tegenover ndl. mond, ander, tand; ons, gans en hgd. Mund,
  ander, Zahn (uit ohd. zand); uns, Gans.


Inderdaad dus "ús", "goes", "mou(we)" (toponymisch), "oar".
Voor tand vind je alleen nog in Noordfriesland "tus" e.d.
In de overige dialekten is een andere vorm, nl. "toske" gebruikelijk,
die ook in het Engels voorkomt, als "tusk" (slagtand).


  Ook buiten het eigelike nasaalloze
  gebied vindt men echter soms vormen zonder nasaal. Algemeen verbreid is
zuid
  (ook - vermoedelik uit het ndl. - hgd. süd);


Wfr súd. Maar in plaatsnamen ook "sou(we)" (als "mouwe < muþa),
nu zeldzaam.


  alleen in enkele plaatsnamen is
  de oude vorm Zonder- bewaard (Zonderveld, Zonderwijk in N.-Brabant; vgl.
  hgd. Sundgau in de Boven-Elzas, maar vooral Kalten-Sundheim naast
  Kalten-Nordheim in de Rhön). Verder ndl. duist 'stuifmeel', eng. dust
'stof'
  tegenover mnl. donst, ndl. dons, hgd. Dunst.


Inderdaad Wfr "dúst" (zacht donshaar).


  Andere in dialekten, soms
  alleen in toponymica bewaarde, van ouds nasaalloze reliktvormen leveren
  gewichtig materiaal tot het herkennen van een ingvaeoonse onderlaag op
  frankies gebied. Zo in de eerste plaats uus (uis), uze (uize) (tegenover


Wfr "ús"


  ons, onze: pr. pers. en possess.), dat o.a. in de Zaanstreek en op Marken,
  hier en daar in Zeeland en in de Vlaamse kuststreek uit vroeger of later
  tijd is overgeleverd. Maerlant b.v. gebruikt uus in rijmen, Melis Stoke
kent
  use, Brederode uys. Voorts noord- en zuidholl. mui (gron. mude) en het
  toponymies o.a. uit Holland, Zeeland en Zuid-Nederland bekende
  Muiden, -muiden. Dan de dialektiese, een enkele maal ook in het wèstmnl.
  voorkomende vorm mnl. swide en de oudgentse naam Engel-suit tegenover
  gezwind, got. swinþs; vgl. nog za. swiet 'buitengewoon, voordelig'.
Dat laatste is misschien eerder met Engels "sweet", Fr "swiet" (zoet)
in verband te brengen?
Het Fries heeft wel "swiid" (wijds, geweldig).


  In de verbinding ans werd de a in de ingvaeoonse dialekten tot o gerond,
  vóór de nasaal verdween; de hieruit ontstane o moet men dus bij ons
  terugvinden als oe (§59). Inderdaad vindt men relikten met oe: zuidholl.
  boes 'deel van de koestal': ndd. banse 'korenschuur', verwant met got.
  bansts 'schuur', dat alleen met een ander suffix is gevormd. Dan
Oes(t)gees
Dit is wellicht mijn "oes" inderdaad. *boes ken ik net.


  bij Leiden, gemeenlik ten onrechte Oegstgeest gespeld; oudtijds
  Osgeres-gest, bij de persoonsnaam Os-ger = frank. Ans-ger. De o is bewaard
  in Oosemunds-kerke [eens in de huidige Oranjepolder bij Oostburg
  (Zeeuws-Vlaanderen) gelegen], bij de persoonsnaam O(o)s(e)mund uit
  *Ans-mund-; vgl. ook de persoonsnaam Os-dei. Vgl. ook owvla. Goesvoorde,
  ghosevorde (gans-ford) e.a.

  Opm. Men vergelijke eng. goose; tooth; other; soft; en zie ook § 29 Opm.
1.
[snip]


  OK...hope this sheds some light on the issue of denasalization,
consequently
  lengthening preceding vowels.

  Kind greetings,

  Luc Hellinckx

  vr.gr.
  Theo Homan
Mei freonlike groetnis,

Henno Brandsma

==============================END===================================
* Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
* Postings will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
  to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at
  http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
======================================================================