LL-L "Lexicon" 2010.12.03 (02) [NDS]

[Lowlands-L List]

=====================================================
L O W L A N D S - L - 03 December 2010 - Volume 02
lowlands.list at gmail.com - http://lowlands-l.net/
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org
Archive: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
=====================================================



From: Marcus Buck <list at marcusbuck.org>

Subject: LL-L "Lexicon" 2010.12.01 (03) [NDS]



From: Joachim <Osnabryg+Lowlands at googlemail.com<Osnabryg%2BLowlands at googlemail.com>
>

Ünnerzocht is al de verlüs van mnd. "lütwöörden", sünnerlik vuugwöörden
(konjunktsi's), in het "Nig-Nidderdüütsk" - het is zou dramatisk, dattu di
vraagst, wou en normale kommunicaatsi zal plaats vinden. Un wunners di nich,
dat dan Haugdüütsk te hülpe nuomen werd.


Lit.: Peters, Robert: Von der Verhochdeutschung des Niederdeutschen. Zu den
"Kleinwörtern" in mnd. und plattd. Texten aus dem Münsterland, in: Nd. Wort,
Nr. 35 [1995], S. 133-169.

Dat geldt voor dee Nidderdüütske teksten de ik goud vinde (Klöntrup, Lyra
van voor 1850) düdelik minner, maar ouk daar.

*Demtegenüäver hestu **de alle **in Nidderlandsk noch altijd.*

Un het is mijn voortdurende ervaring, dat begrippen, werkwöörden un vormen
uut het Mnd. in het Platdüütsk vandage nich meer bekend zind (un daarüm ouk
nich begrijpen werden) - maar ik vinde ze nu wier in het Nidderlandsk.



Dat mit de lütten Wöör is wohr. Dat is aver en allgemeen Phänomen von dat
Inwarken von een Spraak op en annere. Hier steiht wat över Plattdüütsch in
Amerika: <http://books.google.de/books?id=FR3MNJfK1MsC&pg=PA638><http://books.google.de/books?id=FR3MNJfK1MsC&pg=PA638>.
Dor is jüst datsülve passeert: de Plattdüütschen in Amerika boot Wöör as
"because", "across" oder "well" in jemehr Sätz in. Dat sülve is ok in
Noordoost-Nedderland passeert: ik lees jüst in W. Draaijer sien *Woordenboekje
van het Deventersch dialect* (höört to't Sallandsche). Dor kummt dat Woord
"want" in vör. Dat is datsülve as nedderlandsch "want", hoochdüütsch "denn"
un middelnedderdüütsch "wante". Nu kunn een denken, dat de Deventersche
Dialekt dat ole Woord beholen hett. Aver wenn een nipp henkickt, denn fallt
wat op: dat Woord müss "wante" heten. Denn anners as dat Nedderlandsche hett
dat Deventersche de Apokoop (dat Afstöten von 't '-e' an't Woordenn) nich
mitmaakt. De Wohrheit is wohrschienlich: dat Deventersche hett ok blot dat
Nedderlandsche Woord övernahmen.

Mag angahn, dat Nedderlandsch veel dichter bi dat Middelnedderdütsche is as
dat Hoochdüütsche, aver "beter" warrt dat Plattdüütsch nich, wenn du dat an
dat Nedderlandsche anlehnst. As ik seggt heff, lees ik jüst dit Deventersch
Wöörbook. Un ik bün de ganze Tied an't Wunnerwarken, woveel Wöör dor
instaht, de ik ut dat Plattdüütsche kenn, de dat aver in dat Nedderlandsche
nich gifft (oder tominnst nicht to'n Standard höört).
"opschünen"/"opschünnen" (aufhetzen), "schin"/"Schinn" (Kopfschuppen),
"nikkoppen"/nickkoppen" (mit dem Kopf nicken), "schande"/"Schann" (Schlaufe
an einem Gerät), "möllenvlögel"/"Möhlenflögel" (molenwiek),
"miegen"/"miegen" (urinieren). Un dat sünd würklich man en poor Bispelen, ik
kann noch en poor Dutz mehr nömen, wenn't wesen schall.

Wenn ik na de nds-nl.Wikipedia gah, denn heff ik dat ok af un to, aver nich
so dull as bi Draaijer sien Wöörbook. Du hest also recht, dat de
dörsniddliche Woordschatz minner worrn is. Veel Lüüd weet ole plattdüütsche
Wöör nich mehr to bruken. Aver dat heet nich, dat disse Wöör dood sünd. De
sünd jümmer noch dor, blot nich mehr bi all Lüüd. Wenn Plattdüütsch wedder
vörbröcht warrt, denn kaamt de Lüüd ok wedder fakener mit disse Wöör in
Kuntakt un de Wöör warrt wedder begäng.

Ole Grammatik ut dat Middelnedderdüütsche kummt nich wedder. De bruukt wi ok
nich. Plattdüütsch hett allerhand Ballast afsmeten un is dorbi en schönere
un lichtere Spraak worrn. Keen Minsch bruukt Akkusativ un Dativ un all so
wat.

 *Bij en orientering aan het Nidderlandsk hestu voor dat Platdüütske de
voordeel, dattu ouk glijks de betekenisse voor nigge zaken van de moderne
tijd hest,* de dat Nidderdüütsk nich hebben /kan/ vanwege het al lang nin
(keen) massenhaftige aldags-, alrede gaar nich en kultursprauke is - un
woliswaar up en manier, dat het in de Nidder(landsk)düütske sprauk-karakter
past.



Ik geev di sowied recht, dat sik dat lohnt, na dat Nedderlandsche to kieken,
wenn du en modeern Woord söchst un sik dat hoochdüütsche partu nich
plattmaken lett. De nedderlandsche Spraakcharakter is dichter bi dat
Plattdüütsche as dat Hoochdüütsche bi dat Plattdüütsche is. Aver wenn dat
ahn Nadenken passeert, denn is dat Utlehnen ut dat Nedderlandsche jüstso
slecht as dat Utlehnen ut dat Hoochdüütsche.

Marcus Buck



=========================================================
Send posting submissions to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
Send commands (including "signoff lowlands-l") to
listserv at listserv.linguistlist.org or lowlands.list at gmail.com
http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
http://www.facebook.com/?ref=logo#!/group.php?gid=118916521473498<http://www.facebook.com/?ref=logo#%21/group.php?gid=118916521473498>
===============================================================
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20101203/ca166841/attachment.htm>