LL-L "Etymology" 2010.01.18 (01) [EN-NDS-NL]

[Lowlands-L List]

===============================================
L O W L A N D S - L - 18 January 2010 - Volume 01
lowlands.list at gmail.com - http://lowlands-l.net/
Archive: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
===============================================

From: Jacqueline Bungenberg de Jong <Dutchmatters at comcast.net>
Subject: LL-L "Etymology" 2010.01.15 (02) [DE-NDS]

Dear Lowlanders,

On  “NAVORSERS”, another group to which I belong somebody asked the question
“Wat zijn *Loerdagen*”

They did some research on the web. I copy here the text from  their query.

>>
In de 'volksweerkunde' valt een heel enkele keer de term 'Loerdagen',
zonder dat gespecificeerd wordt welke dagen dit betreffen. Deze zouden iets
zeggen over het toekomstige weer.
Ik vermoed zelf dat het hier niet gaat om bekende gezegden over een
bepaalde dag (regen met Sint ..., etc), de zogeheten 'lotdagen', maar meer
specifiek om de periode tussen kerst en 6 januari, in Nederland ook wel
eens aangeduid met 'twaalfnachten' of 'rooknachten', en in Duitsland met
'Zwölfte', of 'Rau(c)hnächte'. De Duitse 'Zwiebelkalender' (zie Duitse
Wikipedia) legt een heel duidelijk verband tussen die periode en het weer
in de 12 maanden van het nieuwe jaar (als je er geloof aan wilt hechten).
Zoeken op internet heeft mij geen duidelijkheid kunnen geven over de
'Loerdagen'. Elke verheldering is welkom.
<<

Er is inderdaad weinig tot niets over te vinden. Als je erop googlet, kom
je o.a. op een forum waar over het onderwerp wordt gediscussieerd -
http://forum.vwkweb.nl/chatbox/phpBB2/viewtopic.php?f=2&t=9006 - en onze
vraagsteller is een van de discussianten. Een andere discussiant vermoedt
een verband met het Duitse 'Lostage', waaraan een Wikipedia-lemma
<http://de.wikipedia.org/wiki/Lostag> gewijd is.

Al met al worden we daar niet veel wijzer van. Wél is in het het WNT iets
te vinden over de 'lotdagen': "in Vlaand. een naam voor de zes laatste
dagen van het jaar en de zes eerste van het volgende: het volksgeloof wil
dat het weer op die dagen een aanwijzing geeft omtrent de weersgesteldheid
in de twaalf maanden van het nieuwe jaar".

Maar waar 'loerdagen' dan vandaan komt, en wat het precies zijn?
Elke verheldering is welkom!

----------
From: "Joachim Kreimer-de Fries" <soz-red at jpberlin.de>
Subject: LL-L "Etymology" 2010.01.18 (01) [EN-NDS]

EN fair = LS fänger?

O.S. fag-ar "charming, pretty a.o." > O.E. fæger "beautiful, pleasant," > EN
fair
MLG fagher= schone, fyn > Westf. LS fänger (awake, vivid, rash)

Hello Lowlanders,

it nims me wonder, wether I have found out both the etymological wort (root)
of EN 'fair' and Westphalian 'fänger' (awake, vivid, rash). - OK, engl.
'fair' is easy with http://www.etymonline.com/ , but about Westphalian
'fänger' I'm still not sure.

In a the love poem »Dat Fensterbeer« (boor's feast, farmers' party),
Klöntrup (round 1800) had made strophe of praise for Marie, which read:

Ik was sa biderwe, dat hölp mi nig.
Se keik ut den Augen sa fänger.
Ik droft et nig wagen to dansen met er,
Mi biwde dat Hart', o! et flöig mi sa ser,
Un se was up 'n Föten sa tenger.

As you might guess even without LS knowledge, the two rows

Se keik ut den Augen sa fänger. <=
…Un se was up 'n Föten sa tenger. <=

(She looked off the eyes so pleasent.
…And she were with the feet so skillful)

are interrelated by rime. And the two words "fänger" and "tenger" - out of
use in the most LS varieties of today - are the poetic salt within this
stanza.

The meaning of these two words are given in Klöntrup's Dictionary of
LS-Westphalian language:

fänger: munter…'En fänger Wigt', ein rasches Mädchen.
tänger: geschwind, munter, gewandt; 'kum tänger wier!' - komm geschwind
wieder!

As you see, both the meanings in modern Westphalian (of 1820 ;-) are not far
away from each other: in both cases there is 'munter' and 'geschwind/rasch'.

But from my research results, that 'fänger', going back to O.S. fag-ar, MLG
fagher, should be more of the meaning "charming, pretty a.o." / 'schone,
fyn', whereas the root and original meaning of »tänger« for me is not so
clear.

In Nederlands we find 'tenger, tengere' with the meaning nl. "zart |
schmächtig | zerbrechlich", which is nearer to MLG fagher= schone, fyn
(westphalian 'fänger') than to "modern" westphalian 'tänger'=hd. geschwind,
gewand (quickly, smart, skillful).

For this Westph. 'tänger' I found a possible cognate in EN 'tangle' and MLG
'tanger', kräftig, frisch, munter; beissend, scharf (v. Geschmack); übertr.
bissig,

But that is not very convincing.

Anyway, the finding (or guess), that Westphalian 'fänger' has the same root
as engl. 'fair', I find interesting. - With other words: another case where
we in German and LS take an English loan (fair), where there is (was) an
homegrown word 'fänger' with the same root (though developed to the special
meaning in sports "fairplay" and international-social "fair trade"). We
could also say:

»fänger hannel/handel« for fair trade, e. g.

Met echt-westfœlsken »Goutgaun!«
joachim
--
Kreimer-de Fries
Osnabrügge => Berlin-Pankow

•

==============================END===================================

 * Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.

 * Postings will be displayed unedited in digest form.

 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.

 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l")

   are to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at

   http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.

*********************************************************************
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20100118/07a67a82/attachment.htm>