LL-L "Language varieties" 2009.12.21 (05) [DE-NDS]

[Lowlands-L List]

===========================================
L O W L A N D S - L - 21 December 2009 - Volume 05
lowlands.list at gmail.com - http://lowlands-l.net/
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
===========================================

From: Marcus Buck <list at marcusbuck.org>
Subject: LL-L "Etymology" 2009.12.21 (03) [DE-EN-NDS]

 From: M.-L. Lessing <marless at gmx.de>

Was den Eekboom und seine Originalbreite angeht, der reckt doch vun
Pommern bet Nederland, nicht? Ist Wolgast nicht schon Pommern? Vorpommern
jedenfalls, und das nicht zu knapp?
Ist das Ostpreußische Niederdeutsch eigentlich richtiges Niederdeutsch?

 Absolut! Wenn een sik en beten mit de Dialekte befaten deit, denn markt
een, dat Pommern veel von Westfalen un deelwies von de Nedderlannen afkregen
hett (lang nich so dull as de Mark Brannenborg, aver dat is doch to marken),
Prüßen hett mehr von dat Noordneddersassische afkregen. Wenn de Prüßen nich
so'n snaaksche Utspraak harrn, denn weer dat temlich ähnlich mit de Spraak
in Neddersassen, Holsteen oder Mekelborg.

 Mal en Bispeel (Heinrich Toball, 1892):
*Ön dem Ermland gew man fröher
Jude nie dat Börgerrecht,
Körte Tiet nur kunnes bliewe,
Wenn de Steuer wär geblecht.

Wär de Fröst om, mußtes wedder
Ön dat Utland reise schnell,
Keeme bold torüg von dissem
Noah de ole Nohrungsstell.

Wer von Zinten keem, kunn segge,
Dat he wär öm fremde Land,
Darom wurd on wat noch hiede
Zinten „Utland“ nur genannt.*
<http://wikisource.org/wiki/Ostpreussische_Sagen_und_Schw%C3%A4nke/Dat_Utland><http://wikisource.org/wiki/Ostpreussische_Sagen_und_Schw%C3%A4nke/Dat_Utland>

 De Oostprüüß maakt ut 'i' en 'ö' ('ön'), lett dat 'n' an't Enn von Wöör ut
('bliewe'), maakt ut 'u' en 'o' ('on') un ut 'ü' en 'i' ('hiede'). Poor Wöör
sünd verhoochdüütsch ('Steuer', 'geblecht', 'genannt', 'nur'). De
Wenker-Koort to 'nur' wiest aver, dat ok in Oostprüßen 'man' gellt hett un
dat dit 'nur' nich generell gellt. De Rest is allens normal Plattdüütsch.

Pommern ist groß -- an welche Grenzen des Eekbooms hat Reuter zu seiner Zeit
gedacht?

 Reuter schrifft worraftig von Pommern un ik weet nich, wo he de Grenz
treckt hett. Aver recht hett he dor nich mit.

Kann man die Breite des Eekbooms in Längengraden angeben? Ich könnte mir
denken, dass sie gerade auf der östlichen Seite öfters geschwankt hat, oder?

 Wat meenst du denn mit "geschwankt"? Schwankt in'n Sinn von "hen un her" is
dor nich veel. In enkelte Dörper hett dat veel Spraakkuddelmuddel geven.
Schall woll ok vörkamen hebben, dat en Dörp in de een Generatschoon vör
allen Platt weer un twee Generatschonen later weer wedder Litausch de Spraak
von de Mehrheit. Aver wenn wi dat grote Ganze ankiekt, denn hett Platt
jümmer mehr Land towunnen. Dat weer sogor in't 20. Johrhunnert noch jümmer
so, dat Litauers un Masuren jemehr Spraak opgeven un Platt as Spraak
annahmen hebbt. Ik heff vör en Tied en Book ut de eerste Tied von't 20.
Johrhunnert leest, dor hett sik so'n national instellten Hoochdüütschen
beklaagt, dat de Germanisierung von Masuren nich so recht vörankummt,
vonwegen dat de Masuren blot dat Plattdüütsch annehmt, aver keen önnig
Hoochdüütsch lehrt.

 Dat düütsche Riek weer in'n Noorden in Nimmersatt to Enn. Nimmersatt hett
keen Wenker-Bagen bi DIWA, aver tominnst ut Truschellen hebbt wi en
plattdüütschen Wenker-Bagen. Truschellen heet vondaag Trušeliai un liggt
mehr as 50 km binnenlands in Litauen. Von dor na Wolgast sünd dat üm un bi
675 km. Von Wolgast na Bunschoten sünd dat üm un bi 715 km. Wolgast is also
temlich de Midd.

 Wenn du dat op en Koort sehn willst, denn heff ik ok wat:
<http://wiki.marcusbuck.org/Koort/Koort.php><http://wiki.marcusbuck.org/Koort/Koort.php>

 Dor heff ik de Rebeden intekent, in de Plattdüütsch snackt warrt. De blauen
Grenzen wiest de Spraakgrenz, so as de Wenker-Atlas ehr wiest. Wohrschau:
Twischen Danzig, Brombarg un Posen fehlt de Kaschuubschen un Poolschen
Spraakrebeden, dor warrt nich överall Platt snackt. In Masuren fehlt de
Grenz noch.

 De lütten grönen Placken sünd plattdüütsche Dörper in Polen. De dree roden
Lienen bi Halle Leipzig wiest de ole Spraakgrenz in't Middelöller un in de
fröhe Neetied so as se bi Carl Winderlich: Deutschland. Ein vollständiges
Handbuch für die Kunde des Vaterlandes. 1852,
<http://books.google.com/books?id=IFYAAAAAcAAJ&pg=PA359><http://books.google.com/books?id=IFYAAAAAcAAJ&pg=PA359>un
bi Sprachgeschichte: ein Handbuch zur Geschichte der deutschen Sprache
und ihrer Erforschung,
<http://books.google.de/books?id=DZwbJjFlqJYC&pg=PA2455><http://books.google.de/books?id=DZwbJjFlqJYC&pg=PA2455>angeven
is.

 De plautdietschen Rebeden sünd ok intekent. Üm dor hen to finnen, gifft dat
hier Links:
<http://nds.wikipedia.org/wiki/Bruker_Diskuschoon:Slomox/Plattgrenzen#Direktlenken><http://nds.wikipedia.org/wiki/Bruker_Diskuschoon:Slomox/Plattgrenzen#Direktlenken>
.

 Marcus Buck

•

==============================END===================================

 * Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.

 * Postings will be displayed unedited in digest form.

 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.

 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l")

   are to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at

   http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.

*********************************************************************
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20091221/ac97e206/attachment.htm>