LL-L "Language awareness" 2005.03.15 (01) [D/LS]

Tue Mar 15 16:08:31 UTC 2005

======================================================================
L O W L A N D S - L * 15.MAR.2005 (01) * ISSN 189-5582 * LCSN 96-4226
http://www.lowlands-l.net * lowlands-l at lowlands-l.net
Rules & Guidelines: http://www.lowlands-l.net/index.php?page=rules
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org or lowlands-l at lowlands-l.net
Commands ("signoff lowlands-l" etc.): listserv at listserv.net
Server Manual: http://www.lsoft.com/manuals/1.8c/userindex.html
Archives: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-8) [Please switch your view mode to it.]
=======================================================================
You have received this because you have been subscribed upon request.
To unsubscribe, please send the command "signoff lowlands-l" as message
text from the same account to listserv at listserv.linguistlist.org or
sign off at http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
=======================================================================
A=Afrikaans Ap=Appalachian B=Brabantish D=Dutch E=English F=Frisian
L=Limburgish LS=Lowlands Saxon (Low German) N=Northumbrian
S=Scots Sh=Shetlandic V=(West) Flemish Z=Zeelandic (ZeÃªuws)
=======================================================================

From: Arend Victorie <victorie.a at home.nl>
Subject: Orthography

Moi Reinhard,

Ik wul dit graag kwiet an mien mede Leeglaanders.

Ok bi'j oonz in Drenthe is de bewustwurding van de nedesaksische taol wel
markbaor. maor 't giet langzaom want 't leeft meer bi'j de older'n dan bi'j
de jonger'n. En daor komp ok nog bi'j dat mit deur 't verleden, de
noordelijke provincies ieuwen laank deur de meinsen in 't Hollaandse
gedielte behaandeld bint, as allent maor goed veur de centen die neudig
waren umme de oorlogen te bekostigen. En mit dat de handel in de (Golden
Ieuw) ok vestigd was in 't westen (VOC) is 't verschil allent maor groter
wordend 't Noorden was afhankelijk van 't Westen en daordeur krie'j al een
stand en taolverschil. Wel betaolen, maor gien stemme hebben in de (Staten
Generaal.) In de viefteger jaor'n van de veurege ieuw mus een schoelmeister
zuuver (Algemeen Beschaafd Nederlands spreken) Of was 't in die tied nog
(Hoog Haarlemmermeers?) Gien enkele klaank of tongval mug der op duuden dat
aÃ'j een streektaol achtergrond hadden. Want dan wurden ie as schoelmeister
niet an'eneumen. Kiender die op schoele de streektaol gebruukten wurden
mitiene terechte zet. Now hef Stichting Drentse taol de eerste lesmethode
prissenteerd. op een legere schoele. Dus der is een klein begun en noe maor
haopen dat 't anslat. Want beste Leeglaanders, 't mut toch niet zo weden dat
now as de greinzen vervaogt, dat wi'j stille blieft staon. Wurdt 't now dan
ok niet tied dat al die Nedersaksische streektaolfanaten in al die
streektaolstichtings de koppen bei'j mekaor gaot steken en een gezamelijk
blok vurmt tegen de arrogantie, die as der bi'j mienig onderzuuker naor
meertalige lessen op schoelen nog bestiet. Meertalige lessen dat mut, maor
allent maor wat betreft Engels, Frans, Duuts. De Aolde moedertaol komp dom
en a-sociaol aover. Zo wurdt 't deur sommige van die onderzuukers gewoon
onder woorden 'ebracht.

Kiek, hier een stok in de kraante waor mi'j de koezen van zeer gaot doen.

Oet: NRC Handelsblad van 13 juli 2004-09-01

Geen Marokkaans of Turks op school? Dan ook geen Fries

Een Friese onderwijzer verzucht dat veel van zijn autochtone leerlingen
thuis alleen Fries spreken en dus een taalachterstand hebben (NRC
Handelsblad, 8 juli).

Maar hoe zit dat nu? In de noordelijke provincies bestaat al jaren een
zelfbenoemde elite die de plaatselijke taal of het plaatselijke dialect
bewaakt als een grote cultuurschat. Met overgave stimuleren de leden van
deze coterie het Fries, het Gronings en het Drents. Zij kennen elkaar
prijzen toe, schrijven boeken over elkaar en zitten in clubs waarin men het
erg met elkaar eens is.

Het meeste succes heeft de lobby voor het Fries gehad. Fries heeft in de
regio de status van tweede taal verworven. Er wordt verplicht Fries
gedoceerd op scholen, de Provinciale Staten vergaderen in het Fries en van
buiten aangetrokken hoogwaardigheidsbekleders moeten Fries leren. De
Gronings en Drents sprekende clubs hebben minder bereikt. Toch kunnen ook
zij via de regionale omroepen hun boodschap verkondigen. Al deze culturele
activiteiten worden vanzelfsprekend gesubsidieerd door de overheid.
Ondertussen blijkt uit onderzoek dat autochtone kinderen in de noordelijke
provincies steeds vaker een leerachterstand hebben. Het probleem is zo groot
dat minister Van der Hoeven van Onderwijs ook deze regioâ€™s wil laten delen
in de gelden voor achterstandsleerlingen.

Niet langer etniciteit, maar het opleidingsniveau van de ouders is voortaan
het criterium voor subsidie. Alleen voor kinderen van laagopgeleide ouders
wordt nog extra geld uitgetrokken. Voorvechters van de lokale cultuur hebben
vooral invloed op laagopgeleide autochtonen die plat praten. Onder het mom
van eigen cultuur en saamhorigheid worden zij overgehaald dialect te blijven
spreken, waardoor hun kinderen meteen een achterstand oplopen.

SubsidiÃ«ring van de lokale cultuur en de maatregel van de minister laten
zich moeilijk rijmen. We moeten kiezen. Of we blijven het Fries stimuleren
en klagen niet als kinderen alleen Fries spreken.

Of we erkennen dat het cultiveren van een lokale taal schadelijke effecten
kan hebben op de ontwikkeling van kinderen en houden op geld te steken in de
verspreiding ervan. Anders krijgen we de bizarre figuur dat het ene deel van
de overheid een regionale cultuur subsidieert, terwijl het andere deel geld
uittrekt om de negatieve gevolgen ervan ongedaan te maken.

Afschaffing van subsidies voor lokale talen en dialecten zou ook eerlijker
zijn tegenover de grote allochtone gemeenschap. Er mag geen Turks of
Marokkaans meer worden gegeven tijdens de reguliere lestijd. Maar waarom dan
wel Fries?

Turken en Marokkanen zijn gewone Nederlanders dus het argument dat Fries van
groter historisch belang is gaat niet op. Verder is de vraag wat kinderen in
Friesland eigenlijk hebben aan les in die taal. Uit een rapport van de
onderwijsinspectie in 2001 bleek dat de kwaliteit van de lessen Fries â€˜nogal
te wensen overlaatâ€™. Geef autochtone achterstandsleerlingen liever extra
Nederlands, daar hebben ze later in hun leven meer aan.

Minister Van der Hoeven doet er niet alleen goed aan subsidie uit te trekken
voor deze probleemkinderen. Het zou nog beter zijn als ze hen uit de klauwen
houdt van lokale elites die vooral hun eigen positie bewaken.

Mirjam Janssen is historicus.

Maor beste Leeglaanders wi'j in Drenthe blieft gewoon oonz beste doen.

Wu'j hier meer van weten, kiek ies rond op de syde van
http://www.drentsetaol.nl/

De leskist Speulenderwies is maondagmiddag 7 meert prissenteerd op de legere
schooul â€™t Broekhoes in Baoling. Mirjan Pots, juffer op â€™t Broekhoes,
vrijwilligster bij Drentse Taol en eein van de maokers van Speulenderwies
had de leid in handen.

Eerst lazen de juffers en meesters 'Droppies Bart' van Bonnie Veendorp veur.
Daornao mussen de kinder gaangs met vraogen over Drenthe en â€™t DrÃ¨ents. De
kinder oet groep 3 en 4 mussen plaoties en woorden bij mekaor zeuiken en de
wat oldere kinder mussen antwoord geven op vraogen over volksverhaolen.
De leerlingen van â€™t Broekhoes hadden der een bult wil an.

Arend Victorie.

----------

From: R. F. Hahn <sassisch at yahoo.com>
Subject: Language awareness

Wees bedankt, leyve vrÃ¼nd Arend, vÃ¶r Dyn leyrryk un belangryk verklaren hyr
baven. Vun Dy tou hoyren is altyd 'n groot pleseyr vÃ¶r my, twyvelloos ook
vÃ¶r annere maten up de list.

Ik vind 't prima, dat by Jou in de Olde Landschup Drenthe un in de meyrsten
anneren Sassischen rebeyden [gebieden] vun de oostlichen Nedderlanden noch
veel vÃ¶r us spraak daan wardt, un dat nu mit dat bruken vun "dialekt" min
stigma as touvÃ¶r verbunden is. So is 't nu ook in Duytschland un al wat
langer in de Brytschen landen. So peu-Ã -peu schynt de minschen tou verstaan,
dat veel-sprakighayd keyn gevaar beduydt wen 'n daar nich gegen an vechten
dayt.

Man my dÃ¼cht, dat is heyl wichtig un noydig vÃ¶r dat oever-leven vun de
spraak, dat dey Sassisch-sprakigen minschen nich bloots lokaal un regionaal
dinkt, dat sey ook 'n bild, 'n gevoyl vÃ¶r de *heyle* spraak krygt, de spraak
in the Nedderlanden, Duytschland, Oost-Europa, Sibyrien, Centraal-Asien un
ook in oever-seysche landen. Daar vÃ¶r sÃ¼nd oever-regionale un
internatschonale kuntakten un organisatschonen noydig. So as Du un ik un al
de annern Sassischen maten up dÃ¼sse list tou houp kaamt un versoyken dout
oever grenssen vun dialekten, schryv-wysen, kultuur, historie un dinken weg
to "kloenen", so schul dat na myn verscheel aller-wegens syn. Up dÃ¼sse wys'
koent wy tousamen wat vÃ¶r de spraak beschikken.

Daar hoyrt ook litteraarsche saken mit by, un daar oever schryv' ik vundaag'
meyr.

Nochmaals vun harten dank un groytens oever grenssen.
Mit kumpelmenten,
Reinhard/Ron

==============================END===================================
* Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
* Postings will be displayed unedited in digest form.
* Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
* Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l") are
  to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at
  http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
======================================================================