LL-L "Etymology" 2009.06.18 (04) [NDS]

[Lowlands-L List]

===========================================
L O W L A N D S - L - 18 June 2009 - Volume 04
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
===========================================

From: Marcus Buck <list at marcusbuck.org>
Subject: Etymology

Ik befaat mi jüst en beten mit de Etymologie von plattdüütsche Wöör. Dor
heff ik en poor Wöör, bi de ik nich wiederkaam. Villicht weet ji ja wat
dorto. Dat sünd de Wöör:

- oostfreesch 'Kuntrei': Kummt dat von engelsch 'country' oder von
franzöösch 'contrée'? Warrt dat op de eerste oder de twete Sülv betoont? Un
is dat 'Kunträi' oder 'Kuntrai'?
- 'feddern' (hoochdüütsch 'fordern'): mnd. weer dat 'vörderen', schall von
dat Woord 'vörder' as in 'Vördersied' kamen. Nu hett 'feddern' (in uns
Dialekt 'fe'ern' mit rutfullen 'dd') aver keen 'ö'. Dat hett en 'e'. En
Luudwannel von 'ö' na 'e' is keen grote Saak. In Pommern un Oostprüßen weer
dat to'n Bispeel ganz normal. Aver in uns Dialekt geiht de Trend jüst
annersrüm, mehr von 'e' na 'ö'. Un denn is dor noch dat wegfullen 'r'. Ik
kenn ans keeneen Woord bi dat eerst 'erd' to 'edd' worrn is (dor bün ik mi
al unseker, ob dat dat överhaupt gifft), un denn dat 'dd' ok noch rutfullen
is. Na de Luudgesetten kann ik mi dor keen Riem op maken. Villicht hett een
von jo Ideen, wo dat Woord to verkloren is. Warrt annerwegens ok 'feddern'
seggt, oder gifft dat dor noch annere Utspraken/Schrievwiesen/Wöör?
- dat drüdde sünd de Wöör 'Feudel' un 'Leuwagen', de as "typisch
norddeutsche" Wöör populär sünd. 'Leuwagen' warrt bi uns nich seggt, aver wi
seggt in uns Platt ok 'Feuel' un 'feueln'. Mien Problem is nu dat 'eu'. So'n
'oi' gifft dat ans nich in dat Luudinventar von uns Dialekt. In't Ole Land
seggt se ja to'n Bispeel 'Koinig' för 'König', aver bi uns is dat 'Köinig'.
'Feuel' mutt also noch relativ jung wesen un kummt nich ut uns Dialekt. Hett
dor een en Idee, wat dor de ursprüngliche Toon weer? (Ok in 'Leuwagen')
- un denn heff ik versöcht, ut de Luudstruktur un de Luudwannels klook to
warrn, de bi de Woordreeg "draihn/saihn/waihn/maihn/naihn/xxx" (ik heff dat
mal mit 'ai' schreven, dat de Klang ok rutkummt, mehrsttieds warrt ans ja
'ei' schreven. ["xxx" steiht för "blähen", wat dat op Platt nich gifft,
sowied ik dat weet. wat seggt de Plattdüütsche egentlich to "geblähte
Segel"?]) passeert sünd. Hoochdüütsch
"drehen/säen/wehen/mähen/nähen/blähen", Ooldsassisch weer dat
"thrâian/sâian/wâian/mâian/nâian/xxx", Engelsch is dat
"throw/sow/xxx/mow/xxx/blow", Nedderlandsch
"draaien/zaaien/waaien/maaien/naaien/xxx". Mien eerste Fraag: sünd de
ooldsassischen Formen germaansche jan-Verben oder höört dat 'i' to'n Stamm?
Un mien twete Fraag: Hebbt all plattdüütsche Dialekten den 'ai'-Klang in
disse Wöör oder gifft dat ok Dialekten mit en 'ä'-Klang oder noch en annern
Klang?

Dat eerstmal.
Besten Dank
Marcus Buck

•

==============================END===================================

 * Please submit postings to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.

 * Postings will be displayed unedited in digest form.

 * Please display only the relevant parts of quotes in your replies.

 * Commands for automated functions (including "signoff lowlands-l")

   are to be sent to listserv at listserv.linguistlist.org or at

   http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.

*********************************************************************
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20090618/495d08fe/attachment.htm>