LL-L "Idiomatica" 2012.02.07 (01) [DE-EN-NL]

[Lowlands-L]

=====================================================
 L O W L A N D S - L - 07 February 2012 - Volume 01
lowlands.list at gmail.com - http://lowlands-l.net/
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org
Archive: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
=====================================================


From: Joachim <Osnabryg+Lowlands at googlemail.com>
Subject: LL-L "Idiomatica" 2012.02.07 (01) [DE]

Am 07.02.2012 um 03:36 schrieb Hannelore Hinz:

Nu is mi taugliek ein  Zitat von Bertolt Brecht (1898-1956, im Exil
1933-1947) in den'n Sinn kamen:
Das Einfache tun, das so schwer zu tun ist.


Lief Hannelore, Beste Jacqueline, Luc & Roland,

Hartelijk bedankt voor jouwe bijdragen - *ik kom er nogwel op terug!*

Aber sofort kurz zu Hanne: Danke für dein Engagement in Sachen "Ga er maar
aanstaan". Mit dem Zitat von Brecht liegst du m. E. nicht ganz falsch, was
die Interpretation der Gedichtzeilen von Van Veen betrifft, eine
Verhochdeutschung dieser Zeilen könnte z. B. lauten:

"Es klingt so einfach
jemanden normal/gewöhnlich gern/lieb zu haben,
aber bring das erstmal zustande
(oder: aber setz es mal in die Praxis um)"

Sinn: es ist eben doch nicht so einfach …

Aber ich habe die Frage nach der Bedeutung der Redewendung ja gestellt,
weil ich mir darüber nicht sicher bin, daher kann auch dieser Vorschlag
daneben sein.

Allerdings dürftest du mit

*aber einfach hingehen und
eingeschaltet ER.  (Er tut es...?)*


gewiss in der falschen Richtung suchen und ich will dich vor dem Verlaufen
bewahren. Vermutlich bist du mit dem niederländischen "er" nicht vertraut
(woher und wozu auch), hier mal als kleiner Hinweis:

NL *"er"* leitet sich her von
*daar > der > er* (oder *d'r / 'r *(letzteres u. a. westfälisch)
und würde in Nordniedersächsisch oder Mecklenburgisch etc. heute vermutlich
mit "doar/dor", hochdeutsch mit unbestimmtem "da" umgesetzt.

Allerdings, sowas wie (fiktiv platt)
"ga/go/gai dor man/mal eens an_staun"
bliebe van uns missverstanden, es sei denn im Sinne von "Schlangestehen",
oder?

----------

From: Joachim <Osnabryg+Lowlands at googlemail.com>
Subject: LL-L "Idiomatica" 2012.02.0

Am 06.02.2012 um 22:48 schrieb Roland Desnerck:

Ook ik heb nagedacht over de zinswending "ga er maar eens aan staan". Die
komt bij ons in West-Vlaanderen helemaal niet voor.


Bedankt ook, Roland,
voor deze meedeling. Dit relativeert een beetje het belang van de
zinswending voor de alledagstaal in de Lage Landen. Maar ik ben er in de
hogere Nederlands-onderwijs tegengekomen en uit de vele vondsten van mijn
recherche blijkt wel, dat het gebruikelijk is. Jij heeft me het Nederlands
als moedertaal vooruit: nochtans kun je de zin van de zinswending niet uit
de voorbeelden herkennen? Zo toch, zeg het maar op andere manier!

Bedankt, Jacqueline,
voor de heerlijke betoging in zaken ‘woordschilderingen’ (word-paintings).
Ik denk alle figuratieve/ overdrachtelijke termen berusten op
woordschilderingen - in tegenstelling tot klanknabootsing, wat primaire of
rechtsstreek is.

As a foreigner, you have to be a very keen listener and a philosopher ‘to
boot’ to make that kind of expressions your own.


Jazeker, maar in verschil tot klanknabootsing berusten figuratieve
zegswijzen/zinswendingen al op maatschappelijk bekende en erkende
betekeningen, die ook kunnen geschetst, vertolkt worden, om buitenlanders
of onwennigen (zie Roland) de toe-eigening te verlichten.

So when I read (or hear) ‘Ga er maar eens aanstaan’ I see in my ‘minds eye’
( Yep, another one) the guy who used to work the old fashioned ‘pierement’
(street organ) which he made play by turning a big wheel by hand, a
devilish difficult thing to do, because you had to work with the music. It
looked so simple, but   ‘You try and do it’.


(Omdat het simpel, gemakkelijk is? of omdat je ook moeilijke opdrachten
kunt tot stand brengen, bijgeval je er aan toe gaat?)

And that is exactly what we mean by it. It shows admiration and also that
you are happy that you don’t have to do it yourself.


Belangwekkende woordschilderij! Maar dit betreft alleen maar de gevallen,
waar je jezelf of de toehoorder verwacht het zelf te kunnen lappen,  halen,
volbrengen. Dus een andere manier *"Ga er maar aan toe"* te zeggen. Er zijn
maar ook gevallen in het bundel van mijn vondsten, waar dit niet recht
klopt.

Geachte Luc, beste medelezer,

*Ga er maar aanstaan: alledrie moeilijke vragen geduldig en duidelijk
beantwoord! *(sic: waardering en tegelijk gebruikmaking van de uitdrukking!)

Al op 05.02.2012 schreef Luc Hellinckx:

De achterliggende idee voor de betekenis van "Ga er maar aanstaan" is dat
het (vaak) gemakkelijk is om commentaar te geven op een activiteit zonder
deze ook echt uit te voeren.


Algemeen bedoel je ermee, zo Luc verder,

dat het eigenlijke probleem dus veel moeilijker is dan je vanuit je luie
sofa zou vermoeden. Als je werkelijk "aan het probleem staat" dan ervaar je
pas de echte moeilijkheidsgraad.


Mijn vermoeden na is deze idee op alle voorbeelden van toepassing, hebben
zij nu *bewonderende* (als boven) of *kritieke* karakter (zo als in die van
Luc beschrevene situatie met en betweterige toehoorder).

De sleutel voor de semiotiek van de uitdrukking moet dus in het bundel van
(ook verleden) betekenissen van "aanstaan" liggen. In deze richting heb ik
nog verder gezocht en ben *een aanlokkelijke vondst tegengekomen:*
*
*
*
Er is/was een oudere (verouderde?) betekenis van aanstaan:

Tot stand brengen, aanleggen, klaarspelen.

DE ≈ zustande bringen, "es erfolgreich darauf anlegen", fertig bringen
(schaffen, bewältigen)
EN: to achieve sth., to bring sth. about, to effect sth.

Hist. voorbeeld:
"… ick verneem … Dat onse Bruyt van hier gaet wonen na den Hage, Hoe staen
wy het doch aen dat in so corten tijt Haer soeten ommegang wy niet en
worden quijt?" Revius, Over-Yss. Sang. 284 [1630] z.
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M000808&lemmodern=aanstaan
.
("… ik verneem … dat onze bruid van hier gaat wonen naar den Haag, hoe
staan wij het toch aan dat wij in zo korte tijd haar zoeten ommegang niet
kwijt raken?")

Dus mijn voorstel voor het vertalen van "Ga er maar aanstaan":

DE Bring das erstmal zustande! (altern.: zuwege!)
EN ≈ Bring such a thing about!

Voordeel: de formele imperatief en de uitdruk van bewondering blijven in de
vertaling bewaard. Deze vertalingen zouden in de meeste vallen kloppen.

Maar in het geval dat "Ga er maar aanstaan" eerder een negatieve zin heeft
(en twijfel aan de haalbaarheid van een bewering of aan het vermogen van
het bewerende tegenover zal uitdrukken), moeten de vertalingen gevarieerd
worden tot:

DE: Setz das nur/erst (mal) in die Tat um …
EN: ≈ Put that (first) into practice/action!

In het uitzonderingsval van een gewone eis in de zin van "Ga er maar aan
toe!"  moet het ook anders vertaald worden (DE Mach dich mal dran/ans Werk!
EN Go about doing it!). -

De verspreide schrijfwijs "Ga er maar aan staan (in plaats van:) aanstaan"
laat tenminste vermoeden, dat er de werkwoorden "aangaan" (ga er maar aan
[toe]) en "aanstaan" in de hoofd van de spreker/schrijver ineen lopen …

Zo gaat het maar met zegswijzen, die tot vanzelfsprekende formules zijn
geschift.
*

*Wat meen je ertoe? Is het maar al te gewaagd en willekeurig om met zulk en
doodenkel oude schrijfbeleg een uitdrukking te verklaren en her te leiden?
Of zou het kunnen?*

*Laatste vraagen in deze zaak:*

Hoe zal men de uitdrukking *beklemtonen*:
  "*Ga er maar aanstaan"* of "*Ga er maar aan staan"* ?

Hoe zal men hem het best *schrijven*, met *"aanstaan"* of *"aan staan"*?

Met echt-westfœlsken »Goutgaun!«
Joachim

 =========================================================
Send posting submissions to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
 Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
Send commands (including "signoff lowlands-l") to
listserv at listserv.linguistlist.org or lowlands.list at gmail.com
http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
http://www.facebook.com/?ref=logo#!/group.php?gid=118916521473498
==========================================================
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20120207/659424a8/attachment.htm>