LL-L "Idiomatica" 2012.02.08 (01) [EN-NL]

[Lowlands-L]

=====================================================
 L O W L A N D S - L - 08 February 2012 - Volume 01
lowlands.list at gmail.com - http://lowlands-l.net/
Posting: lowlands-l at listserv.linguistlist.org
Archive: http://listserv.linguistlist.org/archives/lowlands-l.html
Encoding: Unicode (UTF-08)
Language Codes: lowlands-l.net/codes.php
=====================================================


From: Ingmar Roerdinkholder <roerd096 at PLANET.NL>
Subject: LL-L "Idiomatica" 2012.02.07 (01) [DE-EN-NL]

Beste Joachim,

het is: ga er maar AAN staan, met klemtoon op AAN. Of het "aanstaan" of
"aan staan" is, weet ik niet
Voor de verklaring van veel Nederlandse spreekwoorden/uitdrukkingen/
gezegden, klik op onderstaande link:

http://www.onzetaal.nl/taaladvies/trefwoord/uitdrukkingen-en-spreekwoorden

Ik weet niet of  "ga er maar aanstaan" hier ook tussen staat...

Trouwens, voor mij voelt deze uitdrukking aan als typisch Hollands,  niet
algemeen Nederlands.
In de gebieden waar ik ben geboren, opgegroeid en later heb gewoond - deze
waren allemaal gelegen buiten
Holland/De Randstad/West-Nederland - heb ik deze uitdrukking nooit door
iemand horen gebruiken, wel in boeken, op televisie etc.   Ik zou het zelf
ook nooit zeggen.

Eerlijk gezegd vind ik uitdrukkingen uit de Hollandse spreektaal vaak wat
irritant, wanneer deze gebruikt worden alsof ze standaard Nederlands zijn.
Ook aan de typisch Hollandse uitspraak/accent in het Nederlands kan ik me
ergeren.
Volgens mij geldt ditzelfde voor vele mensen afkomstig uit Noord- en
Oost-Nederland, waarschijnlijk ook voor anderen met een sterke, afwijkende
taal of dialect, zoals Limburgers: onze accenten en dialecten worden door
de dominante Hollanders vaak belachelijk gemaakt of voor 'boers' versleten,
terwijl wij hun taalgebruik juist weer ordinair en lelijk vinden klinken...

Misschien zullen de Vlamingen (uit België) zich hierover verbazen of
verheugen, dit zal hen misschien nogal bekend voorkomen omdat ook zij qua
taal een ambivalente verhouding met de Hollanders (Randstad-Nederlanders)
hebben.

Ingmar

From: Joachim <[log in to unmask]>
Subject: LL-L "Idiomatica" 2012.02.0

Am 06.02.2012 um 22:48 schrieb Roland Desnerck:
Ook ik heb nagedacht over de zinswending "ga er maar eens aan staan". Die
komt bij ons in West-Vlaanderen helemaal niet voor.

Bedankt ook, Roland,
voor deze meedeling. Dit relativeert een beetje het belang van de
zinswending voor de alledagstaal in de Lage Landen. Maar ik ben er in de
hogere Nederlands-onderwijs tegengekomen en uit de vele vondsten van mijn
recherche blijkt wel, dat het gebruikelijk is. Jij heeft me het Nederlands
als moedertaal vooruit: nochtans kun je de zin van de zinswending niet uit
de voorbeelden herkennen? Zo toch, zeg het maar op andere manier!

Bedankt, Jacqueline,
voor de heerlijke betoging in zaken ‘woordschilderingen’ (word-paintings).
Ik denk alle figuratieve/ overdrachtelijke termen berusten op
woordschilderingen - in tegenstelling tot klanknabootsing, wat primaire of
rechtsstreek is.

As a foreigner, you have to be a very keen listener and a philosopher ‘to
boot’ to make that kind of expressions your own.

Jazeker, maar in verschil tot klanknabootsing berusten figuratieve
zegswijzen/zinswendingen al op maatschappelijk bekende en erkende
betekeningen, die ook kunnen geschetst, vertolkt worden, om buitenlanders
of onwennigen (zie Roland) de toe-eigening te verlichten.

So when I read (or hear) ‘Ga er maar eens aanstaan’ I see in my ‘minds eye’
( Yep, another one) the guy who used to work the old fashioned ‘pierement’
(street organ) which he made play by turning a big wheel by hand, a
devilish difficult thing to do, because you had to work with the music. It
looked so simple, but   ‘You try and do it’.

(Omdat het simpel, gemakkelijk is? of omdat je ook moeilijke opdrachten
kunt tot stand brengen, bijgeval je er aan toe gaat?)

And that is exactly what we mean by it. It shows admiration and also that
you are happy that you don’t have to do it yourself.

Belangwekkende woordschilderij! Maar dit betreft alleen maar de gevallen,
waar je jezelf of de toehoorder verwacht het zelf te kunnen lappen,  halen,
volbrengen. Dus een andere manier "Ga er maar aan toe" te zeggen. Er zijn
maar ook gevallen in het bundel van mijn vondsten, waar dit niet recht
klopt.

Geachte Luc, beste medelezer,

Ga er maar aanstaan: alledrie moeilijke vragen geduldig en duidelijk
beantwoord! (sic: waardering en tegelijk gebruikmaking van de uitdrukking!)

Al op 05.02.2012 schreef Luc Hellinckx:

De achterliggende idee voor de betekenis van "Ga er maar aanstaan" is dat
het (vaak) gemakkelijk is om commentaar te geven op een activiteit zonder
deze ook echt uit te voeren.

Algemeen bedoel je ermee, zo Luc verder,

dat het eigenlijke probleem dus veel moeilijker is dan je vanuit je luie
sofa zou vermoeden. Als je werkelijk "aan het probleem staat" dan ervaar je
pas de echte moeilijkheidsgraad.

Mijn vermoeden na is deze idee op alle voorbeelden van toepassing, hebben
zij nu bewonderende (als boven) of kritieke karakter (zo als in die van Luc
beschrevene situatie met en betweterige toehoorder).

De sleutel voor de semiotiek van de uitdrukking moet dus in het bundel van
(ook verleden) betekenissen van "aanstaan" liggen. In deze richting heb ik
nog verder gezocht en ben een aanlokkelijke vondst tegengekomen:

Er is/was een oudere (verouderde?) betekenis van aanstaan:

Tot stand brengen, aanleggen, klaarspelen.

DE ≈ zustande bringen, "es erfolgreich darauf anlegen", fertig bringen
(schaffen, bewältigen)
EN: to achieve sth., to bring sth. about, to effect sth.

Hist. voorbeeld:
"… ick verneem … Dat onse Bruyt van hier gaet wonen na den Hage, Hoe staen
wy het doch aen dat in so corten tijt Haer soeten ommegang wy niet en
worden quijt?" Revius, Over-Yss. Sang. 284 [1630] z.
http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=WNT&id=M000808&lemmodern=aanstaan
.
 ("… ik verneem … dat onze bruid van hier gaat wonen naar den Haag, hoe
staan wij het toch aan dat wij in zo korte tijd haar zoeten ommegang niet
kwijt raken?")

Dus mijn voorstel voor het vertalen van "Ga er maar aanstaan":

DE Bring das erstmal zustande! (altern.: zuwege!)
EN ≈ Bring such a thing about!

Voordeel: de formele imperatief en de uitdruk van bewondering blijven in de
vertaling bewaard. Deze vertalingen zouden in de meeste vallen kloppen.

Maar in het geval dat "Ga er maar aanstaan" eerder een negatieve zin heeft
(en twijfel aan de haalbaarheid van een bewering of aan het vermogen van
het bewerende tegenover zal uitdrukken), moeten de vertalingen gevarieerd
worden tot:

DE: Setz das nur/erst (mal) in die Tat um …
EN: ≈ Put that (first) into practice/action!

In het uitzonderingsval van een gewone eis in de zin van "Ga er maar aan
toe!"  moet het ook anders vertaald worden (DE Mach dich mal dran/ans Werk!
EN Go about doing it!). -

De verspreide schrijfwijs "Ga er maar aan staan (in plaats van:) aanstaan"
laat tenminste vermoeden, dat er de werkwoorden "aangaan" (ga er maar aan
[toe]) en "aanstaan" in de hoofd van de spreker/schrijver ineen lopen …

Zo gaat het maar met zegswijzen, die tot vanzelfsprekende formules zijn
geschift.

Wat meen je ertoe? Is het maar al te gewaagd en willekeurig om met zulk en
doodenkel oude schrijfbeleg een uitdrukking te verklaren en her te leiden?
Of zou het kunnen?

Laatste vraagen in deze zaak:

Hoe zal men de uitdrukking beklemtonen:
 "Ga er maar aanstaan" of "Ga er maar aan staan" ?

Hoe zal men hem het best schrijven, met "aanstaan" of "aan staan"?

Met echt-westfœlsken »Goutgaun!«
Joachim
=========================================================
Send posting submissions to lowlands-l at listserv.linguistlist.org.
 Please display only the relevant parts of quotes in your replies.
Send commands (including "signoff lowlands-l") to
listserv at listserv.linguistlist.org or lowlands.list at gmail.com
http://linguistlist.org/subscribing/sub-lowlands-l.html.
http://www.facebook.com/?ref=logo#!/group.php?gid=118916521473498
==========================================================
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://listserv.linguistlist.org/pipermail/lowlands-l/attachments/20120208/c8e1f0b1/attachment.htm>